Cunta, askeri darbe, sıkıyönetim… Türkiye, yakın tarihinde aşina olduğu bu kavramlarla 15 Temmuz 2016 gecesi bir defa daha burun buruna geldi. Kamuoyunun İstanbul’da Boğaz köprülerinin tutulmasıyla haberdar olduğu askeri hareketliliğin ne manaya geldiği çok geçmeden açıklığa kavuştu.
Dönemin başbakanı Binali Yıldırım’ın “Askerin içinde bir kümenin kalkışma teşebbüsünün kelam konusu olduğunu” açıklamasıyla darbe hafızası canlanan kamuoyunun alçak uçuşları duyması da gecikmedi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Face Time ile yaptığı “Milletimizi meydanlara davet ediyorum” daveti da dönüm noktalarından biri olarak kayılara geçti.
15 TEMMUZ’DA YAŞANANLAR
Anadolu Ajansı’nın haberine nazaran Türkiye genelinde darbe hazırlıklarını tamamlayan sivil ve asker örgüt mensupları, harekete geçmek için 16 Temmuz saat 03.00’ü beklemeye başladı. Fakat ihanet teşebbüsüne saatler kala helikopter pilotu bir binbaşı, Ulusal İstihbarat Teşkilatı (MİT) Başkanlığı’na giderek, FETÖ’cülerin Müsteşar Hakan Fidan’ı alıkoymayı planladığını ihbar etti.
Fidan, bu bilgiyi devrin Genelkurmay 2. Lideri Orgeneral Yaşar Güler’e bildirdi, daha sonra bir yardımcısını detayları aktarmak üzere Genelkurmay Başkanlığı’na gönderdi. Orgeneral Güler, MİT yetkilisiyle konuştuktan sonra periyodun Genelkurmay Lideri Orgeneral Hulusi Akar’a görüşmenin içeriğini aktardı. Bunun üzerine Akar, Türk Silahlı Kuvvetler Harekat Merkezi’ne, havadaki araçların üslerine dönmesini, hava alanının ise uçuşa kapatılması buyruğunu verdi.
Ayrıca Etimesgut Zırhlı Birlikler Okulu ve Eğitim Tümen Komutanlığı’ndan zırhlı araçların birlik dışına çıkarılmaması için devrin 4. Kolordu Kumandanı Korgeneral Metin Gürak’ı görevlendiren Akar, helikopter uçuşlarına karşı da periyodun Kara Kuvvetleri Kumandanı Orgeneral Salih Zeki Çolak’ı Kara Havacılık Komutanlığı’na gönderdi.
Aynı saatte Orgeneral Güler’in eski Özel Kalem Müdürü Kurmay Yarbay Bünyamin Tuner, darbe teşebbüsünü sevk edecek isimlerden eski Genelkurmay İşçi Plan ve İdare Daire Lideri Tuğgeneral Mehmet Partigöç’e, MİT Müsteşarı Fidan’ın, Akar ile görüştüğünü iletti.
Akar ve Fidan’ın görüşmesi ile Çolak’ın Kara Havacılık Komutanlığı’na gittiği bilgisi, darbeciler ortasında dolaşmaya başladı. Bunun üzerine Akıncı Üssü’nde darbeyi yönetecek Adil Öksüz ve öbür sivil imamların onayıyla 16 Temmuz 03.00’te başlaması planlanan darbe teşebbüsü 15 Temmuz saat 20.30’a çekildi.
Darbe teşebbüsü için talimat verildikten çabucak sonra Akıncı Üssü’nde toplanan Özel Kuvvetler Komutanlığından (ÖKK) seçilmiş teçhizatlı 33 bordo bereli, Genelkurmay Başkanlığı’na hareket etti.
AKAR ALIKONULDU
Eski Genelkurmay Strateji Daire Lideri Tümgeneral Mehmet Dişli, Genelkurmay Lideri Başdanışmanı Albay Orhan Yıkılkan, Tuğgeneral Mehmet Partigöç ve Özel Kalem Müdürü Albay Ramazan Gözel, Genelkurmay Başkanlığı’ndaki darbe teşebbüsünü organize etmek için bir ortaya geldi. Mehmet Dişli, saat 21.00’de Orgeneral Akar’a, darbeyi bildiri etti. Akar’ı ikna edemeyeceğini anladığı söz edilen Dişli, makam odası dışında bekleyen takıma müdahale buyruğu verdi. Gözel, Yıkılkan, eski buyruk subayı Yarbay Levent Türkkan, eski buyruk subayı yardımcısı Yüzbaşı Serdar Tekin ve eski Başçavuş Abdullah Erdoğan, Orgeneral Akar’ı alıkoydu.
Karargahtaki darbecilerin talimatı üzerine Polatlı’da konuşlu 58. Topçu Tugay Kumandanı eski Tuğgeneral Murat Aygün, Ankara’nın kritik noktalarını denetim altına almak için ortalarında füze rampa sistemlerinin de bulunduğu araçların kışladan çıkarılmasını emretti.
Genelkurmay Başkanlığı Bildiri ve Evrak Dağıtım Sistemi (MEDAS) üzerinden “Hazırlık İkazı ve Birlik İntikali” başlıklı ihanet teşebbüsünün birinci bildirisi gönderildi. Darbeciler Partigöç ile Turhan’ın imzasını taşıyan kelamda sıkıyönetim atama listesi, MEDAS üzerinden birliklere gönderildi. Bu iletiden sonra darbeciler, kentlerin kritik yol ve kavşakları ile kamu kurumlarının işgali için birebir sistem üzerinden “Zırhlı Muharebe Aracı İntikali” bahisli ikinci buyruğu yayımladı. MEDAS üzerinden arkası arkasına ileti gönderen darbeciler, saat 21.53’te kışla dışındaki askerlerin birliklerine katılması buyruğunu verdi.
AKOM İŞGAL EDİLDİ
Bunun üzerine harekete geçen darbeciler, Kağıthane’deki “İstanbul’un gören gözü” olarak bilinen Afet Uyum Merkezi’ni (AKOM) işgal etti. Kara Kuvvetleri Kumandanı Çolak’ın müdafaa Astsubayı Bülent Aydın, Genelkurmay Başkanlığı Karargahı’nda darbecilerce şehit edildi ve Aydın, 15 Temmuz’un birinci şehidi olarak kayıtlara geçti.
KÖPRÜLER TUTULDU
Akıncı Üssü’nden havalanan F-16’lar Ankara üzerinde alçak uçuşa başladı. Askeri hareketliliğe ait gelişmeler, haber kanallarına saat 22.28’de yansıdı. Televizyonlar, İstanbul Boğaziçi ve Fatih Sultan Mehmet köprülerinden geçişlerin askerlerce engellendiğini “son dakika” olarak duyurdu.
“BEDELİNİ ÖDEYECEKLER”
Saat 23.02’de televizyon yayınına bağlanan Başbakanı Binali Yıldırım, “Milleti temsil eden hükümet iş başındadır. Bu kalkışmayı yapanlar, bu çılgınlığı yapanlar, bu kanunsuz aksiyonun içerisinde olanlar en ağır halde bedelini ödeyeceklerdir” dedi. Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, saat 23.05’te darbe teşebbüsüne ait soruşturma başlattı.
ÖZEL HAREKATA SALDIRI
Darbeci pilotlar Mehmet Çetin Kaplan ve Ertan Koral, Gölbaşı’ndaki Emniyet Genel Müdürlüğü Havacılık Daire Başkanlığı’nı bombaladı, hücumda 7 polis şehit oldu, 5 polis yaralandı. Saat 00.01’i gösterdiğinde eski pilot yüzbaşılar Uğur Uzunoğlu ile Hüseyin Türk, Gölbaşı’ndaki Emniyet Genel Müdürlüğü Özel Harekat Başkanlığı’na saldırdı. Bir sivil ile 43 polis şehit olurken 36 polis yaralandı.
TRT’DEKİ DARBE BİLDİRİSİ
Darbecilerin denetimindeki helikopterler, Yenimahalle’deki MİT yerleşkesini taradı. Eski Yarbay Ümit Gençer, TRT’yi işgal ederek darbe bildirisini okuttu.
ERDOĞAN’IN ÇAĞRISI
Saat 00.24’ü gösterdiğinde CNN Türk’e Face Time bağlanan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, tarihe geçen konuşmasını yaptı ve “Milletimizi meydanlara davet ediyorum” davetinde bulundu.
HELİKOPTERDEN ATEŞ
Jandarma Genel Komutanlığı Karargahı önünde darbecileri protesto eden vatandaşlara helikopterden açılan ateş sonucundan 9 kişi şehit oldu, onlarca kişi yaralandı.
Darbeci pilotlar Mehmet Yurdakul ve İlhami Aygül saat 00.56’da Ankara Emniyet Müdürlüğü’nü bombaladı.
Yaklaşık 10 dakika sonra eski pilot Mustafa Özkan burayı ikinci sefer bombaladı. Akında 2 kişi şehit oldu, 39 kişi yaralandı.
HALİSDEMİR ŞEHİT OLDU
Diyarbakır’dan bir tabur bordo bereli askerle havalanan darbeci Tuğgeneral Semih Terzi’nin uçağı Etimesgut Havalimanı’na saat 01.13’te indi.
Dönemin Özel Kuvvet Kumandanı Korgeneral Zekai Aksakallı, telefonla ulaştığı buyruk Astsubayı Ömer Halisdemir’den, Terzi’yi etkisiz hale getirmesini istedi.
Komutasındaki askerlerle Etimesgut Özel Hava Alay Komutanlığı’na gelen Terzi, saat 02.14’te ÖKK’nın buyruk komutasını almak için helikopterle Gölbaşı’ndaki karargaha gitti.
Karargah giriş kapısına kadar gelen Terzi, kahraman Astsubay Ömer Halisdemir tarafından vurularak etkisiz hale getirildi.
Halisdemir, Terzi ile Diyarbakır’dan gelen askerlerden kimilerinin açtığı ateşle şehit oldu.
MECLİS BOMBALANDI
Genelkurmay Başkanlığı Karargahı’nın önünde darbe teşebbüsünü protesto eden vatandaşlardan 36’sı şehit edildi. Şehitlerden kimilerinin naaşı darbecilerce, yerde sürüklenerek karargah dışına bırakıldı.
Vatandaşların direncini kırmak için her türlü yola başvuran darbeciler, bu kere Meclis’i gaye aldı. Eski pilotlar Hasan Hüsnü Balıkçı ve Uğur Uzunoğlu’nun kullandığı F-16’dan Meclis’e atılan bombayla 32 kişi yaralandı.
Vatandaşlarca işgalden saat 03.00’te kurtarılan TRT, olağan yayınına dönerken darbeciler ise polise teslim edildi.
Darbeci pilot Hüseyin Türk, televizyon yayınlarını kesmek için saat 03.14-03.19’da TÜRKSAT tesislerine dört bomba attı.
ERDOĞAN İSTANBUL’DA
İstanbul Atatürk Havalimanı Denetim Kulesini işgal eden darbeciler, polis özel harekat gruplarınca etkisiz hale getirildikten çabucak sonra Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı taşıyan CET uçağı piste teker bastı. Erdoğan’ı havalimanında binlerce vatandaş karşıladı.
İstanbul’daki gelişmenin akabinde TBMM bir sefer daha darbecilerin saldırısına maruz kaldı.
Eski pilot yüzbaşı Hüseyin Türk, saat 03.24 ve 03.25’te F-16 uçağıyla TBMM’yi ikinci kere bombaladı.
KÜLLİYE’YE BOMBA
Saat 06.19’da eski pilot üsteğmen Müslim Macit, Cumhurbaşkanlığı Külliyesi Kavşağı’na iki bomba attı. Atakta 15 vatandaş şehit oldu, 7 kişi yaralandı.
Jandarma Genel Komutanlığı’nda alıkonulan TEM Daire Lideri Turgut Aslan ile müdafaası Hasan Gülhan, elleri ve gözleri bağlı halde bina dışına çıkarılarak, darbeci Albay Erkan Öktem tarafından başlarından vuruldu. Aslan ağır yaralanırken, Gülhan şehit oldu.
Başbakan Yıldırım, Korgeneral Ziya Kemal Kadıoğlu’na darbecilerin denetimindeki uçakları düşürme yetkisi verdi.
TESLİM OLDULAR
Girişimin başarısız olduğunu anlayan İstanbul Boğaziçi Köprüsü’ndeki darbeciler, teslim oldu.
Saat 08.26’yı gösterdiğinde darbecilerin alıkoyduğu Genelkurmay Lideri Akar, Akıncı Üssü’nden helikopterle Çankaya Köşkü’ne götürüldü.
Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Ulusal Savunma Bakanı Fikri Işık’ın talimatıyla uçakların kalkış yapmasını engellemek için Akıncı Üssü ana pisti vuruldu.
Saat 12.57’de Başbakan Yıldırım, Bakan Işık ve Genelkurmay Lideri Akar ile Çankaya Köşkü’nde düzenlediği basın toplantısında darbe teşebbüsünün bastırıldığını açıkladı.
251 ŞEHİT
Darbe teşebbüsünde, yaklaşık 9 bin askeri işçi, 35 uçak, 37 helikopter, 74’ü tank 246 zırhlı araç ve 4 bine yakın hafif silah kullanıldığı kayıtlara geçti. Türkiye’nin, o karanlık gecede aydınlığa çıkması için uğraş eden sivil, polis ve askerlerden 150’si Ankara’da, 99’u İstanbul’da, 2’si Muğla’da şehit oldu.
TÜRKİYE AŞKINA
Cumhurbaşkanlığı İrtibat Başkanlığınca, 15 Temmuz Demokrasi ve Ulusal Birlik Günü kapsamında Türkiye genelinde ve yurt dışında düzenlenecek aktifliklerin teması “Türkiye Aşkına” olarak belirlendi.