Teklif, “Endüstri Bölgeleri Uyum Kurulu”nun oluşumuna ait kararları kaldırıyor, bakanlık ismi Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı olarak revize ediliyor.
Bakanlık, kurum ve kuruluşların yahut yönetici şirketin müracaatına istinaden yahut resen yer seçimi yapmak suretiyle sanayi bölgeleri heyeti bölgelere, ek alan teklifinde bulunabilecek. Bakanlıkça belirlenen alanlarda, Cumhurbaşkanınca sanayi bölgelerinin kurulmasına yahut alan eğine müsaade verilebilecek. Belirlenen alanların Cumhurbaşkanlığına sunulmasından evvel yönetici şirket kurulacak.
İlan edilen sanayi bölgesi alanından büyük olmamak kaydıyla bölgeye ek edilecek alanlara Bakanlıkça karar verilecek ve yeni sonlar Resmi Gazete’de yayımlanacak.
Endüstri bölgesi ilan edilen alanlardaki yerler, Kamulaştırma Kanunu kararları uyarınca Bakanlıkça kamulaştırılarak Hazine ismine tescil edilecek; Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca sanayi bölgesi olarak kullanılmak üzere Bakanlığa tahsisi yapılacak. Sanayi bölgesinin yatırıma hazır hale getirilmesi için gerekli kamulaştırma bedeli ve etüt, harita, plan, proje dahil altyapı ile ilgili tüm sarfiyatlar öncelikle yönetici şirket ve/veya yatırımcılar tarafından yahut Bakanlık bütçesine bu hedefle konulacak ödenekten karşılanacak. Kamulaştırma bedeli yönetici şirket tarafından karşılanmışsa düzenlemedeki teşvik önlemine nazaran süreç yapılacak. Böylelikle sanayi bölgelerinde altyapı ve kamulaştırma harcamalarının öncelikle yönetici şirket ve/veya yatırımcılar tarafından karşılanması sağlanarak kamu bütçesine ek bir yük getirmeden sanayi alanlarının oluşturulması hedefleniyor.
Endüstri bölgelerinde yatırım yapmak isteyen yerli ve yabancı gerçek ve hükmî şahısların Bakanlığa yahut yönetici şirkete başvurusu üzerine, yönetmelikte düzenlenen temeller çerçevesinde yönetici şirket ve Bakanlık tarafından belirlenen yatırımcılara Bakanlıkça ön yer tahsisi yapılacak. Yatırımcının ilgili yükümlülüklerini yerine getirmesini takiben Bakanlığın uygun görüşü üzerine yatırımcı lehine bağımsız ve daima nitelikte irtifak hakkı tesis edilecek yahut kullanma müsaadesi verilecek.
Yatırımcı irtifak hakkı yahut kullanma müsaadesi verilmesinden itibaren ilgili yönetmelikle belirlenen mühlet ve temeller çerçevesinde en geç 5 yıl içerisinde yatırımını tamamlayacak. Verilen müddette yatırım gerçekleşmezse, gecikmenin münasebetleri Bakanlıkça pahalandırılacak ve gerekirse bu mühlet bir yıl uzatılabilecek. Verilen ek mühlet içerisinde yatırımın gerçekleşmemesi halinde Bakanlığın talebi üzerine Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca irtifak hakkı tesisi yahut kullanma müsaadesi mukavelesi feshedilecek.
Atık suları ilgili deşarj standartlarında arıtarak belediye altyapısına veren sanayi bölgelerinden, belediyelerce atık su uzaklaştırma bedeli alınmayacak.
İrtifak haklarına ait düzenlemeler
Teklifle, ÇED süreci ÇED mevzuatında ayrıntılı biçimde yer aldığı ve bu sürece yönelik ek unsura gereksinim olmadığı için Sanayi Bölgeleri Kanunu’nun “ÇED Süreci” başlıklı hususu yürürlükten kaldırılıyor.
Endüstri bölgelerinde yer alan yatırımlara yatırım teşvik kararnamesi çerçevesinde hangi teşviklerin verileceği ve verilecek tüm teşviklerin hangi yatırımlara ne biçimde, ne ölçüde uygulanacağı konularında Cumhurbaşkanı yetkili olacak. Sanayi bölgelerinde yer alan yatırımlara ait olarak Cumhurbaşkanınca ek teşvikler belirlenebilecek.
Bakanlıkça, kamulaştırılan taşınmaz malların kamulaştırma bedelleri Bakanlığın bütçesinden karşılanmışsa bu taşınmaz mallar üzerinde mukavelesinde belirtilen müddet kadar yönetici şirket ve/veya yatırımcılar lehine bedeli karşılığında, kamulaştırma bedeli yönetici şirket ve/veya yatırımcılar tarafından karşılanmışsa yönetici şirket ve/veya yatırımcılar lehine bedelsiz olarak bağımsız ve daima irtifak hakkı tesis edilebilecek. İrtifak haklarına ait tüm süreçler Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca yapılacak.
Endüstri bölgelerinde; Hazine ismine tescilli taşınmazlarla bedeli Bakanlığın bütçesinden karşılanmak suretiyle kamulaştırılarak Hazine ismine tescil edilen taşınmazlardan, yatırımcılar lehine irtifak hakkı tesis edilenler, yatırımın tamamlanması kaidesi ve yatırımcının talep etmesi durumunda Bakanlığın uygun görüşü üzerine Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca yatırımcıya üzerindeki muhdesatın bedeli alınmaksızın rayiç bedel üzerinden direkt satılabilecek. Bedeli yatırımcılar tarafından karşılanmak suretiyle kamulaştırılarak Hazine ismine tescil edilen taşınmazlardan yatırımcılar lehine irtifak hakkı tesis edilenlerin mülkiyeti ise yatırımın tamamlanması koşulu ve yatırımcının talep etmesi durumunda Bakanlığın uygun görüşü üzerine Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca yatırımcıya bedelsiz devredilebilecek.
Altyapı harcamalarının yönetici şirket tarafından karşılandığı bölgelerde Hazine ismine tescilli taşınmazlar ile bedeli Bakanlığın bütçesinden karşılanmak suretiyle kamulaştırılarak Hazine ismine tescil edilen taşınmazlar, altyapının tamamlanması kaidesiyle Bakanlığın uygun görüşü üzerine Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca yönetici şirkete üzerindeki muhdesatın bedeli alınmaksızın rayiç bedel üzerinden direkt satılabilecek. Kamulaştırma bedeli yönetici şirket tarafından karşılanmak suretiyle kamulaştırılarak Hazine ismine tescil edilen taşınmazların mülkiyeti ise altyapının tamamlanması kuralıyla Bakanlığın uygun görüşü üzerine Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca yönetici şirkete bedelsiz olarak devredilebilecek. Yönetici şirket, mülkiyet bölümü yapılan alanları; bu düzenleme kararları yeterince yatırım yapacağını taahhüt eden yatırımcılara Bakanlığın uygun görüşü üzerine parseller halinde yahut işletme binaları da yapmak suretiyle kiraya verebilecek yahut tapuya geri alım şerhi konmak suretiyle satabilecek.
Özel sanayi bölgeleri için şurası alanlarda 150 bin metrekare kuralı 100 bin metrekareye, boş alanlarda 200 bin metrekare kuralı 150 bin metrekareye düşürülerek, daha küçük alanlarda yüksek teknolojili, stratejik, katma pahalı, ihracat potansiyeli yüksek yatırımların da özel sanayi bölgesi imkanlarından faydalanması amaçlanıyor.
AK Parti milletvekillerinin imzasını taşıyan ve TBMM Başkanlığına sunulan Endüstri Bölgeleri Kanunu’nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’ne nazaran, sanayi bölgeleri imar ve parselasyon planları ile değişiklikleri, yönetmelikle belirlenen asıllara uygun hazırlanacak, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca onaylanacak.
Onaylı imar ve parselasyon planları ve değişiklikleri Bakanlık internet sitesinde ve valilikçe belirlenecek ilan yerlerinde bir hafta mühletle ilan edilecek, itiraz olmazsa ilan müddetinin sonunda yürürlüğe girecek. İmar planları hazırlanırken Sıhhat Bakanlığı ile Bakanlık ortasında yapılacak protokol çerçevesinde belirlenen sıhhat müdafaa bandı bırakılacak.
Endüstri bölgesi sonlarındaki kapanan kadastral ve imar yolları ile parklar, her türlü sorumluluğu sanayi bölgesinin yönetilmesinden sorumlu şirkete ilişkin olmak üzere Hazine ismine tescil olunacak. Sanayi bölgelerindeki altyapı ve üstyapıya ait etüt, harita ve projeler, ruhsat ve müsaadeler, işyeri açma ve çalışma ruhsatları Bakanlık onayı ve kontrolüne tabi olacak.
Endüstri bölgelerindeki altyapı ve üstyapı projelerinin denetimi, arazi denetimi ve bunlara ait altyapı ve üstyapı inşaatlarının imal denetimi ve işletme kademesindeki denetimler Bakanlık tarafından yapılacak yahut yaptırılacak.
Ruhsatsız yahut ruhsata tersliği tespit edilen yapılar için İmar Kanunu’nun ilgili unsurları çerçevesinde yapılacak süreçler Bakanlıkça tesis edilecek. Yapılara ait yıkım kararı alınması halinde yıkım süreci Bakanlığın talimatı üzerine valilik tarafından yapılacak. Bu kapsamdaki idari para cezaları, Bakanlıkça verilecek.
Endüstri bölgeleri içinde yer alacak yatırımcılar, Bakanlık tarafından onaylanan ruhsat, onay ve izinlere ait harçlardan muaf olacak.
İmar Kanunu’nun mekansal standartlar ve bedel artış hissesine ait kararları, sanayi bölgelerinde uygulanmayacak. Sanayi bölgesinin muhtaçlığına nazaran eğitim, Ar-Ge, laboratuvar, güç, lojistik, sıhhat, güvenlik, kreş, park ve gibisi idari, ticari ve teknik hizmetlerin yer alacağı alanlar bırakılacak.
Yatırımcıların ihtiyaçları
Yatırımcıların muhtaçlığı olan elektrik, su, kanalizasyon, doğal gaz, arıtma tesisi, yol, haberleşme, spor tesisleri ve gibisi altyapı ve genel hizmet tesislerini kurma ve işletme, kamu ve özel kuruluşlardan satın alarak dağıtım ve satışını yapma, sanayi bölgelerinin yönetilmesi ve işletilmesinden sorumlu hukukî kişinin yetki ve sorumluluğunda olacak.
Yatırımcılar elektrik, su, doğal gaz ve gibisi gereksinimlerini sanayi bölgesi tesislerinden karşılamak zorunda olacak. Sanayi bölgesinden sorumlu hukukî kişinin müsaadesi olmaksızın bu muhtaçlıklar öteki yerden karşılanamayacak ve bu maksatla münferiden tesis kurulamayacak. Lakin elektrik dağıtım lisansına sahip sanayi bölgelerinde hür tüketici sonunu aşan yatırımcılar, tedarikçilerini seçme hakkını, sanayi bölgesine dağıtım bedeli ödemek kaydıyla kullanabilecek.
Endüstri bölgelerinden sorumlu hükmî kişi, yatırımcıların elektrik gereksinimini karşılamak gayesiyle tüketim ölçüsüne bakılmaksızın özgür tüketici sayılacak. Farklı şirket kurma kaidesi aranmaksızın sanayi bölgelerinden sorumlu hukukî kişi yahut yatırımcılar kendi gereksinimleri için elektrik üretim tesisleri kurma ve işletme hakkına sahip olacak. Bu kapsamda sanayi bölgeleri sonları içerisindeki elektrik üretim ve dağıtımına ait faaliyetler, Elektrik Piyasası Kanunu ve ilgili mevzuat kapsamında yürütülecek.
Endüstri bölgesi ilan edilen alanda yatırımcılara ilişkin elektrik ve/veya doğal gaz aboneliğinin bulunması halinde, doğal gaz dağıtımı ilgili dağıtım lisansı sahip hukukî kişinin muvafakatiyle, elektrik dağıtımı ise TEDAŞ ve ilgili dağıtım lisansı sahibi hükmî kişinin muvafakati ve TEDAŞ’a ilişkin olan dağıtım tesis bedelinin TEDAŞ’a ödenmesi kaydıyla yapılabilecek.
Endüstri bölgelerinde elektriğin dağıtım, üretim ve işletme, faaliyetlerine ait tarz ve temeller, Bakanlığın görüşünü almak kaydıyla EPDK tarafından düzenlenecek. Sanayi bölgelerinde doğal gazın dağıtım ve işletme faaliyetlerine ait yöntem ve asıllar Bakanlıkça düzenlenecek.
Kamulaştırma ve altyapı harcamaları
Teklifle, Kanun’un “ihtisas sanayi bölgeleri” ve “münferit yatırımlar” başlıklı hususları yürürlükten kaldırılıyor.
Özel sanayi bölgesi ilan kaidelerinden biri olan şurası alanlarda 150 bin metrekare kuralı 100 bin metrekareye, boş alanlarda 200 bin metrekare kaidesi 150 bin metrekareye düşürülerek, daha küçük alanlarda yüksek teknolojili, stratejik, katma bedelli, ihracat potansiyeli yüksek yatırımların da özel sanayi bölgesi imkanlarından faydalanması amaçlanıyor.
Özel sanayi bölgesi ilan edilen alan içerisinde müracaat sahibinin talep etmesi, özel mülkiyete husus arazi maliklerinin sanayi yatırımı yapmayı taahhüt etmesi kaidesiyle kelam konusu özel mülkiyete bahis arazinin kamulaştırılmaması tarafında düzenleme yapılıyor. Böylelikle sanayi yatırımlarının kamulaştırmadan kaynaklı bürokratik süreçlerden etkilenmemesi, sanayicilerin kendi mülkiyetleri üzerinde özel sanayi bölgesi imkanlarından faydalanarak yatırım yapabilmesi hedefleniyor.
Özel sanayi bölgelerindeki kamulaştırma ve altyapı harcamaları müracaat sahibi tarafından karşılanacak.
Özel sanayi bölgelerinde yer alacak yatırımcıların belirlenmesi kademesinde Bakanlıktan uygun görüş alınacak.
Özel sanayi bölgesi ilan edilecek alanlarda, gerçekleştirme müddeti 5 yılı geçmemek üzere her yıl, bir evvelki yıla ait olarak Vergi Yöntem Kanunu uyarınca tespit ve ilan edilen yine değerleme oranında, takvim yılı başından geçerli olmak üzere güncellenmek kaydıyla en az 750 milyon lira meblağında yeni yatırım taahhüdünde bulunulması kuralı aranacak.
Başvuru sahibinin talep etmesi ve özel sanayi bölgesi içerisindeki özel mülkiyete bahis arazi maliklerinin bu düzenleme kararları mucibince yatırım yapacağını taahhüt etmeleri şartıyla kamulaştırma yapılmayacak.
Özel sanayi bölgesinin yatırıma hazır hale getirilmesi için gerekli kamulaştırma, etüt, harita, plan, proje dahil altyapı ile ilgili tüm masrafları, müracaat sahibi gerçek ve hukukî kişi karşılayacak.
Özel sanayi bölgelerinde idare, işletme ve her türlü hizmet masrafları da yatırımcılarca karşılanacak. Bu bölgelerdeki yatırımcılar, idareden sorumlu müracaat sahibine mevzuattan kaynaklanan yükümlülük ve sorumluluklarını yerine getirmekle mükellef olacak.
Yönetici şirket, kurum ve kuruluşlardan gelen taleplerde müracaat sahibi tarafından, Bakanlıkça resen yapılan çalışmalarda ise sanayi bölgesinin kurulacağı vilayet hudutları içindeki varsa sanayi odaları, yoksa ticaret ve sanayi odası yahut Bakanlıkça belirlenen gerçek yahut hukukî şahıslar tarafından kurulacak. Yönetici şirket, Bakanlığın talebi üzerine faaliyetleriyle ilgili her türlü doküman ve bilgiyi Bakanlığa sunacak. Yükümlülüklerini yerine getirmeyen yönetici şirket görevlilerine 50 bin liradan 200 bin liraya kadar Bakanlıkça idari para cezası verilecek.
Düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten evvel, münferit yatırım yeri olarak tahsis edilen alanlar ile ilan edilen ihtisas sanayi bölgeleri, “Endüstri bölgelerinin kuruluşu ve ilanı” başlıklı unsura nazaran kurulan sanayi bölgesi olarak kabul edilecek.