Hafta başı düzenlenen kabine toplantısı akabinde konuşan Sn. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın faiz konusunda bilindik tekrarını yinelemesi ve faiz artırımından çok indirimin gündemde olduğunun altını çizmesi, USDTRY kurunu yılın en yüksek düzeyine itti. Dün gün uzunluğu yükseliş eğilimi izleyerek 16,77 düzeyine kadar yükselen USDTRY kuru, gece geç saatlerde yükseliş ivmesini artırarak 16,85 düzeyini test etti. TL’de paha kaybı eğiliminin soluksuz bir formda devam ettiğini üzülerek görüyoruz.
TL’nin sunmuş olduğu ultra negatif gerçek getiri bir tarafta, mevduat sahibinden kredi kullanana yönelik eşi gibisi görülmemiş servet transferi sonrasında ithalatın da patlaması, cari açığın fonlamak ismine döviz talebinin de sürat kazanmasına neden oluyor. Reuters anketine nazaran, haftaya açıklanacak cari süreçler istikrarının Nisan ayında 2,9 milyar dolar açık vermesi ve artan güç maliyetleri nedeniyle 2022 yılını 40 milyar dolar açıkla tamamlaması bekleniyor. 2017’den beri devreye alınan büyük kredi teşviklerinin yarattığı cari açık genişlemesi ve sonuç olarak Türk Lirası’nın bedel kaybı, âdeta bahtsız bir döngü olarak iktisat literatürüne girmeye aday görünüyor. Daha kolay bir tabirle, bu olgu, ‘enflasyon-devaluasyon’ sarmalını her geçen gün daha da körükleyerek sürdürülebilirliği ile ilgili de soru işaretlerinin tırmanmasına sebebiyet veriyor.
20 Aralık 2021 günü, gün içinde kaydedilen ani ve sert yükselişi bir kenara bırakırsak, dün de bültenimizde değindiğimiz üzere, USDTRY kuru tüm vakitlerin tepesinde süreç görüyor ve maalesef (önlem alınmazsa) risk üst istikametli görünmeye -kendi kendini besleyen bir olgu ile- devam ediyor. Kurun âdeta sindire sindire yükselişi, TL’nin ultra negatif getirisi karşısında alıcısının da olmaması, tek istikametli süreçlerin devam etmesi neden olurken, döviz piyasasında arz talep istikrarı de büsbütün bozulmuş durumda. Otoritenin kurumsal müşterileri sınırladığı 10:00-16:00 ortası süreç saatlerinde volatilite ister istemez yüksek seyrediyor.
Yatırımcıların TL’deki enflasyondan korunmak ismine sığındıkları inançlı liman olan pay senetleri, dünyadan olumlu manada ayrışırken, dün ana endeks dinlenmeyi tercih ederek manalı bir değişim kaydetmedi. Bankacılık endeksi ise günü %1,5 düşüşle tamamladı. BIST100 endeksine sene başına nazaran bakılırsa, TL bazında %42 getiri ile emsallerinden açık orta ayrışmış durumda.
Türkiye’nin yabancı indinde risklerini yansıtan 5 yıl vadeli CDS risk primi, son 2 günde yaklaşık 25 baz puan yükselerek 740bp düzeyine geldi. Bu düzey, 2008 Lehman Brothers krizinde bu yana görülen en yüksek düzey ve 14 yılın her geçen gün yeni doruğu test ediliyor. Reuters grafiklerine nazaran 2008 doruğu 835 düzeyine işaret ediyor. Bu da en kolayından demektir ki, Türkiye’nin yurtdışı borçlanma maliyeti biraz daha arttı.
Dünyada ise dün tekrar zigzagların hükümran olduğu kararsız bir gün yaşandı. Avrupa borsaları, en önemli merkez bankalarından beklenen para siyaseti sıkılaştırma adımlarının iktisada tesirleri hakkındaki kaygılarla dün günü düşüşle tamamladı. Yatırımcılar bu hafta açıklanacak Avrupa Merkez Bankası (ECB) siyaset kararını ve ABD enflasyon sayılarını beklerken Avustralya Merkez Bankası siyaset faizinde 22 yılın en keskin artırımını gerçekleştirdi ve sıkılaştırmaya devam edeceğinin sinyalini verdi.
Dünya Bankası dün makro ekonomik varsayımlarını güncelledi. Covid-19 salgını ve Rusya-Ukrayna savaşının tesirleri nedeniyle bu yıla ait global ekonomik büyüme iddiasını %4,1’den 1,2 puan aşağıya çekerek %2,9’a düşürdü. ABD ve Euro Bölgesi için büyüme kestirimlerini %2,5, Japonya için %1,7, Çin için %4,3 olarak belirlerken, Türkiye için büyüme varsayımını bu yıl %2,3, 2023 için ise %3,2 olarak belirledi. Takdir edileceği üzere, savaşın getirdiği belirsizlik ve beraberinde tedarik zincirinde aksamalar global büyüme görünümü üzerinde baskı kurarken, resesyon ve stagflasyon riskinin de gündemde kalmasına neden oluyor.
Dünya Bankası’nın moral bozan global iktisada dair aşağı taraflı güncellemelerinin gölgesinde güne düşüşle başlayan ABD borsaları, seans içinde kayıplarını törpüleyerek günü %1′ yakın yükselişle tamamladı. Genel çizgileri ile bir gün yükseliş iki gün düşüş stilinde belgisiz lakin ekseriyetle aşağı istikametli seyir izleyen global pay senedi endekslerinin, karamsar havasından önümüzdeki haftalarda yavaş yavaş kurtulacağını düşünüyoruz. Mevcut ekosistemde, savaş, tedarik krizi, enflasyon, sıkılaşma istikametinde merkez bankası para siyaseti değişikliği, resesyon ve stagflasyon diye diye, risk iştahı denince akla birinci gelen Nasdaq endeksi yılı hala daha %23 düşüşle karşılamaya devam ediyor. ABD’nin en büyük 500 şirketinin süreç gördüğü S&P500 endeksinde kayıplar %13 düzeyinde. Yılbaşına nazaran yaşanan bu negatif performansın kısa bir mühlet daha devam edeceği, FED’in peşpeşe 50’şer baz puan daha artış yapması akabinde ayağını gazdan çekmesi ile (bizim beklentimiz bu yönde) pay senedi piyasalarında da satışların yerini toparlanmaya terk edeceğini düşünüyoruz. Piyasanın yansıttığı fiyatlamanın mevcut ve bilinen riskleri yeteri kadar yansıttığını görüşündeyiz.
Altın, gümüş ve Bitcoin bilindik düzeylerin etrafında salınmaya devam ediyor. Gümüş 22 dolar teknik düzeyinden uzaklaşmak istemezken, altının ons fiyatı 1,860 dolar civarında olan yükseliş trend çizgisinin çabucak altında 1,840-1,850 bandına süreç görmeye devam ediyor. Her iki emtiada da haftalık kapanış ehemmiyet arz edecektir. Bitcoin ise 28,800 dolar düzeyindeki tehlike bölgesinin üzerinde ve çoklukla 30bin dolar civarında güç toplamaya devam ettiğini görüyoruz. USDTRY kurundaki yükselişin ana itici güç olduğu gram altın, bu sabah ruhsal 1,000 TL barajını aşarak yükselmeye devam ediyor. USDTRY kurunda riskin üst taraflı görülmesi nedeniyle, gram altının da sırası ile 1,023 , 1,065 ve 1,107 TL düzeyine gerçek ilerleyeceğini düşünüyoruz.
Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov bugün Ankara’da mevkidaşı Çavuşoğlu ile görüşecek. Dün de belirttiğimiz üzere, Batı ve Rusya, Ukrayna ‘daki 22 buçuk milyon ton tahılın dünyaya sevkiyatı konusunda anlaşamıyor. Bu mevzuda inisiyatif alan Türkiye, Ukrayna’dan tahıl ihracatının sağlanması için Rusya ile teknik müzakereler yapacak. Elbette, görüşmede Suriye konusunun da ön planda olacağını düşünüyoruz.
iktisatbank.com