- Yılın ikinci yarısının birinci günleri yaşanırken, piyasaların gündemindeki en kıymetli mevzu olarak global iktisadın resesyona girip girmeyeceği tartışması öne çıkıyor. Bu tartışmayı yaratan en kıymetli faktör de Rusya-Ukrayna savaşı sonrası yine tırmanışa geçen emtia fiyatları eşliğinde yükselişini sürdüren enflasyona karşı merkez bankalarının para siyaseti duruşlarını her geçen gün daha da sıkılaştırmak zorunda kalması oluyor.
- Son devirde büyümede yavaşlama beklentileriyle emtia fiyatları düşüşe geçtiyse de, devam eden Rusya-Ukrayna savaşı bilhassa güç ve besin emtiaları üzerindeki üst istikametli riskleri canlı tutuyor. Bu gelişmeler ışığında, 2022 yılına ait büyüme iddialarındaki aşağı istikametli revizyonlar %1,5-2,0 puana ulaşırken, 2023 yılında resesyon/stagflasyon ihtimalinin arttığını belirten kurumlara her geçen gün yenileri ekleniyor. Buna nazaran, içinde bulunulan süreç bir ölçüde 1970’lerde yaşanan stagflasyonist periyoda benzetilirken, piyasalar yüksek volatiliteyle birlikte paha kayıplarına maruz kalmaya devam ediyor.
- ABD’de pay senedi piyasalarında yılın ikinci çeyreğindeki kayıp S&P 500 endeksinde %16’ya, Nasdaq 100 endeksinde ise %22’ye ulaştı. Sene başındaki tepe düzeye nazaran kayıpların 6 Temmuz itibariyle %20’yi aşmasıyla, S&P 500 endeksi de resmi olarak ayı piyasasına girmiş oldu. Resesyon/stagflasyon kaygıları borsalardaki kayıpların ne kadar daha ve ne ölçüde devam edebileceği tartışmalarını da beraberinde getiriyor.
- S&P 500 endeksinin 1970 sonrasında ayı piyasasına girdiği devirler incelendiğinde, düşüş trendlerinin yaklaşık 8 ay sürdüğü ve ortalama kaybın da kabaca %30 oluğu görülüyor. Resesyon periyotlarındaki ayı piyasalarının mühleti ortalama 278 gün ve ortalama kayıp oranı %33 olurken, resesyon periyotları dışındaki ayı piyasalarının ortalama 161 gün sürdüğü ve bu süreçte ortalama düşüşün -%23 olduğu görülüyor.
- Kısa vadede bilhassa emtia fiyatlarında bir müddettir devam eden düşüşlerin de yardımıyla ABD endekslerinde bir düzeltmeyi (yükselişi) mümkün görüyoruz. Bununla bir arada, güç fiyatlarının yine yükselişe geçmesi ve resesyon beklentilerinin daha da güçlenmesi halinde, endekslerde çok daha düşük düzeyler görülebilir. Her devri kendi şartları içinde kıymetlendirmek gerektiğini düşünmekle birlikte, geçmiş ayı piyasalarına ait tarihî datalar ABD borsalarında düşüş için fazlaca alan (%10-15) olduğuna işaret ediyor.
TL’deki paha kaybı eğiliminin devam etmesi mümkün görünüyor
- Enflasyondaki yükseliş trendinin devam ettiği, gerçek faizlerin derin negatif bölgede olduğu ( “-%62”) ve cari açığın da güçlü turizm gelirlerine karşın, dramatik biçimde artan güç ithalat maliyetleriyle bozulmaya devam edeceği bir ortamda, kur üzerindeki yükseliş baskısının KKM sisteminin takviyesi ve örtük rezerv satışlarına karşın devam etmesini bekliyoruz.
- Bununla birlikte, TCMB’nin mevcut duruşuna sadık kalarak siyaset faizini sabit tutmaya devam etmesi ve kredi talebini ve arzını kısmaya dönük ek makro ihtiyati adımlar atmaya devam etmesi beklenen görünüyor. Bu adımların kredi büyümesini sınırlama ve kurdaki yükselişi baskılama konusunda değerli bir tesirinin olmasını beklemiyoruz. Ek olarak, global merkez bankalarının agresif faiz artışı eğilimi de, hem risk iştahındaki bozulma nedeniyle, hem de KKM sisteminin cazibesini azaltarak (DTH faizlerindeki ve Eurobond faizlerindeki artışa bağlı olarak) TL üzerindeki kıymet kaybı baskısını güçlendirebilir.
- Buna nazaran, halihazırda gündemden kalkmış üzere görünse de, enflasyona endeksli borçlanma aracının tekrar gündeme gelmesini de mümkünlük dahilinde (baz senaryomuz içinde) görüyoruz. Bu türlü bir eserin piyasaya sürülmesi kurdaki yükselişi baskılasa da, piyasa faizlerinde (mevduat ve kredi faizleri) ek yükselişlere yol açabilir. Buna nazaran, bilhassa ticari kredi faizlerinde süregelen artış eğiliminin devam edebileceğini söyleyebiliriz. Bu durum, yılın bilhassa son çeyreğinde iç talebi baskılayarak, ihracattaki yavaşlamayla birlikte GSYH büyümesinde değerli bir yavaşlamaya neden olabilir.
- Bu senaryo altında, $/TL kurunu sene sonunda 18,50-19,00 civarında varsayıyoruz. Buna nazaran, TÜFE enflasyonunu yıl içinde %85-90 düzeylerine ulaştıktan sonra, yılı (küresel besin ve güç fiyatlarının seyrine göre) %71,5 civarında tamamlayabilir. Bununla bir arada, kredi faizlerindeki artış yılın bilhassa son çeyreğinde iç talebi baskılayarak, ihracattaki yavaşlamayla bir arada GSYH büyümesinde kıymetli bir yavaşlamaya neden olabilir.
- Kur-enflasyon-ücret spiralinin oluşması ve cari açık kaynaklı baskılar nedeniyle $/TL kurunun daha yüksek düzeylere ulaştığı (sene sonunda 20,25) senaryoda, enflasyonda daha yüksek bir patikanın görülmesi (sene sonu: %82) mümkün görünüyor. Bu durumda, fiyatlardaki artış beklentisinin talebi daima öne çekmesi, GSYH büyümesinin en azından kısa vadede daha yüksek bir düzeyde gerçekleşmesini sağlayabilir. Lakin bu senaryoda, GSYH büyümesinde ileride oluşabilecek «ani duruş» riskinin de (çok) daha güçlü olduğunu belirtmemiz gerekiyor.
ANALİZ: Piyasalar Fed’i Bekliyor
Küresel iktisat burun üstü resesyona dalarken, gözler FED toplantısında
YK Yatırım Strateji Notu: Faiz Artırımlarının Sonu Yaklaşıyor