Yarın sanki ne yazacağım diye kara kara düşünürken, mali piyasalar yeni bir gündem unsuru ile kendilerini meşgul etmeyi her gün başarıyor. Dünün de öyküsünü ABD Temsilciler Meclisi Lideri Pelosi yazmış oldu.
Pelosi’nin çıkmış olduğu Asya tipinde, Tayvan’ı da ziyaret etme konusunda ısrar edince, çok da gerekli olmayan bir diplomatik krizi kucağımızda bulurken, global piyasalar âdeta dün tüm gün diken üzerinde oturdu. Farkındaysanız, son periyotlarda jeopolitik risk algısı önemli bir formda artış gösteriyor: Ukrayna, Tayvan, Kosova… Bu ‘yeni’ başlığa da önümüzdeki periyotta yatırım yaparken sıraladığımız kriterlerin ortasında üst sıralarda yer vermeye itina göstereceğiz.
Çin daha evvel birçok sefer, kendi toprağı olarak kabul ettiği Tayvan’ı ziyaret etmemesi konusunda Pelosi’yi uyarmasına karşın, dün Pelosi’nin uçağı milyonlarca kişinin yakından takip etmesi ile Tayvan’a, Tayvan Hava Kuvvetleri eşliğinde ve 4 adet Amerikan savaş gemisinin de bölgeye uzaktan dayanak sağlaması ile indi. Flightradar24 aplikasyonu çok talep ile dün devre dışı kalırken, Çin, Tayvan etrafındaki hava alanını sivil uçuşlara kapattığını açıkladı.
ABD, Çin’in “askeri güç gösterilerinden” korkmayacağını söyleyerek aslında (Demokratlar) iç siyasette de bir adım atarken, Çin’e de gözdağı verilmiş oldu. Çin, 25 yıl içinde Tayvan’a yapılan en üst seviye ABD ziyaretini Tayvan Boğazı’nda barış ve istikrara tehdit olarak kınayarak, bir dizi askeri tatbikatla karşılık verdi. Çin, ABD’nin Pekin büyükelçisini çağırırken, Tayvan’dan yapılan birçok ziraî ithalatın askıya alındığını duyurdu. Kısa müddette somut bir adım yerine gövde gösterisi formunda bir reaksiyonun geliştiğini de not etmek gerekiyor. Lâkin, net olan tek şey var o da Tayvan Boğazı’nda tansiyon artık daha yüksek seyredecek.
Kasım seçimleri öncesi çok zayıf bir profil çizen ABD Lideri Biden, dün El-Kaide’nin önderi al-Zawahiri’yi düzenlenen bir drone saldırısı ile öldürdüğünü şahsen canlı yayında kamuoyu ile paylaşılması akabinde Pelosi’nin de 25 yıl sonra bölgeye yaptığı birinci ziyareti, ABD’den gelen arka arda açılımlar olarak ele almak istiyoruz.
Pelosi, Çarşamba günü Tayvan parlamentosuna hitap ederken, Tayvan’ı dünyanın en özgür toplumlarından biri olduğu için takdir ediyoruz” dedi. Pekin’i sıkıntıdan çıkaran ziyaret sırasında cumhurbaşkanı ve insan hakları aktivistleri ile de görüşeceği açıklanırken, özerk adaya ABD’nin sarsılmaz bağlılığını gösterdiğini söyledi. Pelosi, parlamentolar ortası işbirliğinin artırılması davetinde da bulundu. Amerikan çip sanayisini Çin ile rekabet edebilmek için güçlendirmeyi amaçlayan yeni ABD mevzuatının “ABD-Tayvan ekonomik işbirliği için daha fazla fırsat sunduğunu” söyledi. Not etmek gerekirse, Güney Kore akabinde Tayvan mikroçip üretiminde ikinci sırada yer alıyor!
Tayvan’a giden son ABD Meclis Lideri 1997 yılında Newt Gingrich’ti. 1997’den sonra, ilk defa üst seviye bir Amerikalı siyasetçinin Tayvan’a gitmesine Çin büyük reaksiyon gösterirken ve jeopolitik risk algısı bozulurken, dün piyasaların kaydettiği satıcılı seyir ardında yalnızca Tayvan konusunun da bulunmadığını not edelim.
FED cephesinden 3 yetkili, izlenen ‘politikayı’ daha kısıtlayıcı hale getirme muhtaçlığı konusunda kararlı olduklarını söyledi. FED siyaset yapıcılarının, faiz oranlarını ekonomik aktiviteyi değerli ölçüde frenleyecek ve 1980’lerden bu yana en yüksek enflasyona mani olacak bir seviyeye çıkarmak konusunda kararlı ve “tamamen birleşmiş” durumda olduklarını söyledi.
San Francisco FED Lideri Daly, merkez bankasının enflasyonu düşürme çalışmalarının neredeyse bitmediğini ve enflasyonu kırk yılın en yüksek düzeyinden düşürmek için hâlâ “uzun bir yol” olduğunu söyledi. FED’in 2023’ün birinci yarısında rotayı bilakis çevireceği ve faiz oranlarını düşürmeye başlayacağı beklentileri, FED fon vadeli (futures) süreç fiyatlarına yansıdığı üzere değerli ölçüde azalırken, önümüzdeki ay 75 baz puanlık bir artış mümkünlüğü kıymetli ölçüde yükseldi. FED’in izlediği siyaset duruşuna en hassas ve hassas olan 2 yıl vadeli devlet tahvil getirisi, 20 baz puan artarak yaklaşık iki ayın en yüksek düzeyini gördü. Not etmek gerekir ki, 2 yıl vadeli getiri ile (%3,02) ; 10 yıl vadeli getiri (%2,71) ortasındaki fark açılmaya devam ediyor.
Asya borsaları dün güne %2 civarında düşüşle başlaması akabinde, Avrupa ve ABD borsaları da günü düşüşle tamamladı. Risk iştahını zayıf seyrettiği dünkü günde, piyasaların barometresi pozisyonunda VIX (korku endeksi) son günlerde üst taraflı bir seyir izlese de, şimdi piyasaların çok bir formda huzursuz olmadığın gösterdi.
Dünya borsalarının tarafını eksiye çevirmesi ile BİST100 endeksi de dün günü %0,3 oranında ekside tamamladı. USDTRY kuru ise alışık olduğumuz üzere bir günü daha kamunun denetiminde ruhsal eşik olan 18’in çabucak altından tamamladı.
Bugüne dönersek, menüde sabah saatlerinde TÜİK Temmuz ayı enflasyon sayıları birinci sırada yer alıyor. Anketlere nazaran aylık TÜFE artışının %3 civarında sonuçlanması bekleniyor. Bu tarafta bir gerçekleşme ile yıllık manşet TÜFE enflasyonu %80 düzeyini aşacaktır. Güç başlığı ile boğuşan ve elektrik faturalarının şirazesinden çıktığı KKTC’de ise İstatistik Kurumunun enflasyon sayıları (Haziran’da %110 devirmişti) merakla bekleniyor.
Makroekonomik bilgi takvimi bugün ağır görünüyor. Her ne kadar içeride enflasyon bilgileri birinci sırada olsa da; dışarıda ise OPEC+ toplantısı takip edilecek. Brent cinsi ham petrolün varil fiyatı ruhsal düzey 100 dolar civarından güne başlıyor. Almanya, ABD ve Euro Bölgesinde hizmetler PMI dataları, Euro bölgesinde ise perakende satışlar, ABD ISM bilgileri yakından takip edilecek.
Tahıl muahedesi kapsamında Ukrayna’dan yola çıkan birinci gemi İstanbul Boğazına ulaştı. Bu haberle birlikte memleketler arası tahıl fiyatlarında bir ölçü düşüş kaydedildi. Buğdayın bushel fiyatı bu sabah 778 centten süreç görüyor. Teknik mânâda daha da aşağıda 750 cent düzeyine dikkat edilebilir.
Asya borsalarında dünkü sert satışlar akabinde bu sabah hafif de olsa hâkim renk yeşil. Pasifiğin başka ucunda da benzeri bir tablo görülüyor. FED’in enflasyonu dizginlemek konusunda kararlı duruşu ile kısa vadeli tahvil faizlerinde görülen yükseliş, değerli madenler üzerinde bir nebzde de olsun baskı kurmuş üzere görünüyor. Gümüşte üstte 20,80 ; altında ise 1,835 dolar maksadı ile uzun konumlarımızı müdafaaya devam ediyoruz. USDTRY cephesinde ise 17,88 düzeyinden kâr al çalıştırarak çıktığımız uzun durumlar akabinde şimdilik kenarda bekleyerek gelişmeleri takip etmeyi tercih ediyoruz.
iktisatbank.com