İspanya’nın Batı Sahra siyasetinde Fas’ın tahlil teklifinden yana dış siyasetinde değişiklik yapmasıyla birlikte 13 Mart’tan bu yana olağanlaşma sürecine giren İspanya-Fas bağlarında yeni adım atıldı.
Ceuta ve Melilla kentlerindeki kara hudutları, 795 gün sonra yine açıldı.
Tarihte birinci defa bu kadar uzun mühlet kapalı kalan Melilla’daki Beni-Enzar hudut geçidinde gece yarısındaki açılışa bölgesel idarenin üst seviye yetkilileri de katıldı.
İspanya ve Fas dışişleri bakanları, bir hafta evvel Kazablanka’da yaptıkları toplantıda, ikili bağlantılardaki olağanlaşma süreci kapsamındaki yol haritasının bir taşı olarak Ceuta ve Melilla hudutlarının açılacağını duyurmuştu.
Hudutların açılmasıyla çok sayıda Faslı ve İspanyol’un karşı tarafa geçtiği bildirildi.
İspanya-Fas bağlantıları
İki ülke ortasındaki kriz, İspanya’nın Batı Sahra’da Polisario Cephesi’nin Genel Sekreteri İbrahim Gali’yi 22 Nisan 2021’de Kovid-19 tedavisi görmesi için ülkeye getirmesi ve Fas’ın buna reaksiyon vererek çabucak Büyükelçisi’ni geri çekmesiyle başlamıştı.
Fas idaresinin 17-19 Mayıs 2021’de Ceuta’da hudut denetimini bırakması sonucu 8 bin 500’den fazla sistemsiz göçmenin yüzerek kıyıdan İspanya tarafına geçmesi de iki ülke ortasındaki gerginliği artırmış, İspanya hududa ordu göndermişti.
Yaklaşık 10 ay boyunca üst seviye temasların durduğu İspanya ve Fas ilgileri, İspanya Başbakanı Pedro Sanchez’in Fas Hükümdarı 6. Muhammed’e 13 Mart’ta gönderdiği mektupta, Batı Sahra probleminde Fas’ın ortaya attığı özerklik planını desteklediğini açıklamasıyla yeni bir sürece girmişti.
Sanchez’in ramazanda Fas’a giderek, Kral 6. Muhammed ile iftar programına katılmasıyla olağanlaşma süreci başlamıştı.
Son olarak İspanya Başbakanı Sanchez, Savunma Bakanı Margarita Robles ve İçişleri Bakanı Fernando Grande Marlaska’nın cep telefonlarının, İsrail imali “Pegasus” casus yazılım programınca 2021 Mart ve Haziran aylarında (Fas ile krizin olduğu dönemde) müsaadesiz giriş yapılarak dinlenmesi olaylarının gerisinde Fas’ın olduğu tezleri ortaya atılsa da İspanyol hükümeti, Fas’ı suçlayacak telaffuzlardan kaçınmıştı.