Almanya’da dün açıklanan ZEW eğilim endeksi (tüketici güveni) tarihi düşük düzeylerde yer almaya devam etti. Avrupa’da doğalgaz fiyatlarının, bu eğilimde büyük bir rol oynadığını düşünüyoruz. Savaş öncesi periyotta (kabaca 1 sene önce) 40 eur düzeylerinde olan doğalgaz fiyatları, savaş sonrasında Rusya’nın arzı kısması sonrası 220 eur/megavatsaat düzeyine yükselerek rekor kırıyor. Güç bağımsızlığı ve beraberinde yükselen güç fiyatları ve kıtlığı bilhassa ithalatçı ülkelerin gündemini bu sıralar epeyce meşgul ediyor.
Ukrayna savaşı nedeniyle Batı’nın uyguladığı yaptırımlara Rusya’nın da gaz vanasını kısarak karşılık vermesi, Avrupa’da soğuk, kıymetli ve kuvvetli bir kışın âdeta habercisi pozisyonunda. Endüstride dönen çarklardan hane halkının ısınmasına kadar mevzuyu büyük bir yelpazede kıymetlendirmek gerekiyor. Bu minvalde, son günlerde bültenlerimizde güç konusuna sıklıkla değiniyoruz. Hafta başı, petrol fiyatlarında yaşanan sert geri çekilmeyi yalnızca Çin iktisadının yavaşlamasına (talebin düşeceğine) atıfta bulunarak ele almanın da yanlışsız olmayacağı kanaatindeyiz.
Dün hatırlanacağı üzere, İran nükleer muahedesinde ilerleme kaydedildiği tarafında okuduğumuz haberlere bültenimizde yer vererek, zayıf global büyüme bilgileri ile birlikte mevzuyu ele aldığımızda, petrol fiyatlarında yaşanan sert geri çekilmeyi anlatmaya çalışmıştık. Bu minvalde, Brent cinsi ham petrolün varil fiyatı dün 91,7 dolar düzeyine gerileyerek son 6 ayın yeni en düşük düzeyini test etti.
İran, AB’nin nükleer müzakerelerde kesin mutabakat taslağı olarak sunduğu teklife yazılı karşılık verdiğini duyurdu. AB tarafından sunulan kesin mutabakat metnine ABD’nin karşılığının “gerçekçi ve esnek” olması halinde bir muahedeye varılacağı belirtildi. İran’ın nükleer müzakere heyetinin danışmanı ise nükleer muahedeye her zamankinden daha yakınız istikametinde açıklaması da dikkatlerden kaçmadı. Bu bağlamda, Brent petrolde 94 dolar düzeyine azami dikkat etmek gerekiyor. Nükleer mutabakatlarda ilerleme kaydedilmesi, petrole olan muhtaçlığı da azaltacağından teknik mânâda daha da aşağıda 83 dolar düzeyi göz gerisi edilmemelidir.
Dün günün ikinci yarısında, Türk mali piyasalarında -özellikle de borsa cephesinde- kısa vadeli bir bozulma yaşandı. Günün büyük kısmında yükseliş eğiliminde olan Borsa İstanbul 100 endeksi, büyük bir volatiliteye sahne oldu. Reuters, TASS haber ajansına dayandırarak geçtiği haberde, Türkiye’ye ikinci bir set S-400 hava savunma sistemi gönderilmesi için mukavele imzalandığını söylerken, Türk bir yetkili yeni bir muahede imzalanmadığını, konuşulan hususların teknoloji transferi ve hangi modüllerin Türkiye’de üretileceği istikametinde olduğunu tabir etti. Rusya’dan ikinci S-400 alımı yapıldığı tarafında birinci etapta anlaşılan haber sonrasında devre kesiciler çalışırken, BIST100 ana endeksi %3’e varan düşüş kaydetti. Ardından, Türk yetkililerin bu haberi yalanlaması ile borsa kayıplarını geri almakla kalmadı, günü %2 yükselişle tamamladı (bankacılık endeksi %3,6 yükseldi).
Hatırlanacağı üzere, Türkiye iki yıl evvel Rusya’dan iki set S-400 sistemi alınması için mutabakat yapmıştı. Birinci set Türkiye’ye teslim edilirken, Ankara ikinci set için teknoloji transferi ve yurt içinde üretim ögelerinin da kontrata dahil edilmesini istemişti. Lakin S-400’lerin Türkiye’ye tesliminin üzerine ABD Türkiye’yi yeni jenerasyon F-35 savaş uçağı programından çıkarmış ve Ankara’ya askeri yaptırım başlatmıştı. Son devirde iki ülke ortasında devam eden yakınlaşmanın yeni bir yaptırım riski doğurabileceği de konuşulan bahisler ortasında yer alıyor. USDTRY kuru ise gelişmelere âdeta omuz silkerek dün de 17,95-17,96 düzeylerindeki yatay seyrini muhafazaya devam etti.
Dün açıklanan datalara nazaran Türkiye’de konut satışları Temmuz’da son 6 ayın en düşük seviyesinde gerilerken, TCMB bilgilerine nazaran Haziran ayında konut fiyatları yıllık %160,6 (nominal) artış kaydederek rekor kırdı. Bu sayıdan TÜFE enflasyonunu çıkarırsak gerçek bazda artış %47’ye ; ÜFE bazlı gerçek matematiği yaptığımızda ise artış yalnızca %6,54 yükselişe tekabül ediyor! Bu durumda ÜFE ile TÜFE ortasındaki fark da yanlışsız mu sorusu zihinleri kurcalamaya devam ediyor.
Küresel manada başlar tam olarak net olmasa da, ekonomik görünüm, beraberinde pek çok sorun ile tüm çıplaklığı ile masa üzerinde dursa da, dünyanın en büyük iktisadında enflasyonun tepe yapmış olabileceği tarafında artan inanışlar, beraberinde önemli bir durgunlu riskinden de kaçınabileceğine yönelik inanışları desteklerken, dün akşam pay senetleri geceyi hafif de olsa yükselişle tamamlamayı başardı. Dün açıklanan ABD’de konut başlangıç sayısı 1,4 milyon adet düzeyine gerileyerek son 1,5 yılın en düşük seviyede gerçekleşti! Demek ki, FED’in atmış olduğu adımların da sonuçları görülmeye başlandı! Global manada, piyasaların artık bardağın boş kısmını görmek yerine, ucuzlayan şirket değerlemeleri karşısında ikna olmaya başlamalar ile risk iştahının da kademeli bir biçimde yükseliş eğilimine geçebileceğini göz gerisi etmiyoruz.
Yeni gün başlangıcında, Asya piyasaları, ABD borsalarını takiben optimist bir görünüm sergiliyor. Gösterge endeks Tokyo borsası yılın en yüksek düzeyine tırmandığını not edelim. Yeni Zelanda merkez bankası üst üste yedinci faiz artırımını gerçekleştirirken, yüksek enflasyonu dizginlemek ismine önümüzdeki aylarda daha şahin bir sıkılaştırma sinyali vermeye devam etti.
Brent cinsi ham petrolün varil fiyatı, ABD’de petrol ve akaryakıt stoklarında beklenenden daha büyük bir düşüş yaşanması sonrasında bu sabah yeni günü 92,9 dolar ile düne nazaran bir tık da olsa yükselişle karşılıyor. Emtia cephesinde ise, gümüşün ons fiyatı kıymetli bir teknik düzey olan 20,80 dolardan kırmızı kart görmesi sonrası bu sabah 20 dolar düzeyinin tabanlarına kadar gevşedi. Altının da ons fiyatı 1,775 dolar süreç görerek düne nazaran yatay bir seyir izlediğini not edelim. Her ikisinde de uzun konumlarımızı müdafaaya devam ediyoruz. Gram altın ise 1,023 TL düzeyindeki teknik bölgeden tam olarak uzaklaşmada zorluk yaşadığını görüyoruz. Geçerse, daha da üstte 1,065 TL düzeyini takip edeceğiz.
Mali piyasaların gündeminde bugün İngiltere’de TÜFE (beklenti %9,8 ; evvelki %9,4), Euro bölgesinde ikinci çeyrek öncü büyüme sayıları ve ABD’de perakende satışlar bilgileri kıymet arz ediyor. FED’in bir evvelki tutanakları gece geç saatlerde açıklanacak olup yarın içeride TCMB olağan PPK toplantısı takip edilecek. Öncesinde ise bugün İktisat Uyum Şurası toplantısı olduğunu not edelim. Bültenimizi farklı bir haber ile tamamlayalım. Dünyanın en zengini Elon Musk, Salı günü rastgele bir detay vermeden İngiliz futbol kulübü Manchester United Plc’yi satın aldığını tweetledi.
iktisatbank.com