4 Eylül 2022 tarihli Resmi Gazete’nin yinelenmiş sayısında 2023-2025 devrini kapsayan Orta Vadeli Program (OVP) yayımlandı. Temel büyüklüklere ait özet tabloda şunları görmekteyiz:
OVP’de 2022 yılı büyüme kestirimi yüzde 5.0 olurken, 2. yarısında büyümenin %2.9 olarak beklendiği anlaşılıyor.
TCMB’nin son enflasyon raporunda 2022 enflasyon iddiası %60.4 idi. Münasebetiyle hükümet bunu %65.0 olarak ile öngörürken bir sonraki enflasyon raporunda TCMB’den üst taraflı bir revizyon beklemek gerekiyor. 2023 yılı enflasyon beklentisi ise yüzde 24.9 seviyesinde.
Cari süreçler istikrarının 2022 yılında 47.3 milyar dolar açık vereceği beklenirken, 2023’te ham petrolün varil fiyatının 102 dolardan 88 dolara düşeceği beklentisinden hareketle güç faturasının 103.5 milyar dolardan 85 milyar dolara gerileyeceği ve turizm gelirlerinin 34 milyar dolardan 45 milyar dolara yükseleceği beklentisinin vermiş olduğu takviyeyle cari istikrarın 22 milyar dolar seviyesinde açık vereceği varsayımında bulunulmuş.
Döviz kuruna ait beklentiler ise şöyle:
2022 yılı için ortalama kur kestirimi 16.62 TL. Yılın birinci 8 ayı itibariyle ortalama kur 15.56 TL seviyesindeydi. Hasebiyle yıl ortalamasının 16.62 olabilmesi için yılın kalan 4 ayında kur ortalamasının 18.74 TL olması gerekiyor. Bu da kurun mevcut duruma nazaran %2.97 daha artacağı manasına gelmektedir.
Bir öteki konu ise yıl sonunda kur 18.74 TL olursa bundan hareketle, deflatörü kullanarak 2023 ve sonrası için deflatörü kullanarak bir hesaplama yaptığımızda 2025 yılına gelindiğinde kurun 25.77 TL değil 32.78 TL’ye yükseldiği görülüyor. Bu durumda 2022 yılı gerçekleşme varsayımı 9.485 dolar olan kişi başı gelir, 2025 yılına gelindiğinde 12.091 dolar değil 9.508 dolar olacak.
2023 yılı için tıpkı hesaplamayı yaptığımızda 21.52 TL olarak öngörülen ortalama kur 24.80 TL’ye yükselirken, 867 milyar dolar olarak iddia edilen GSYH 752 milyar dolara gerilemektedir.
Temmuz 2022 itibariyle merkezi idare bütçesi yılın birinci 7 ayında 29.54 milyar TL fazla verirken OVP’de 2022 yılı bütçe açığı gerçekleşme iddiası 461,2 milyar TL olmuştur. Bir diğer tabirle yılın kalan 5 ayında bütçenin 490.74 milyar TL açık vereceği anlaşılıyor.
Bütçe ile ilgili bir öbür konu ise 7 Temmuz 2022 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 7414 Sayılı Kanunda yer alan ek bütçe ile gelir ve masraflarda revizyonlara gidilmekle birlikte açık gayesi 278.37 milyar TL olarak korunmuştu. Hükümet iki ay üzere kısa bir müddette bütçenin ek 182.8 milyar TL daha da açık vereceğini fark etmiş.
Ocak-Temmuz devrinde net güç ithalatı 46.6 milyar dolar seviyesinde olup 2022 yılı gerçekleşme iddiasının 103.5 milyar dolar olduğu görülüyor. Bu da kalan 5 ayda 56.9 milyar dolarlık bir fatura olacağı manasına geliyor. Bir öteki sözle önümüzdeki 5 ay boyunca net güç ithalatı için aylık bazda 11.4 milyar dolar fiyatında bir ödeme olacağı anlaşılıyor.
Bir evvelki iddialar ile karşılaştırıldığında OVP’nin tekrar “çok iyimser” kaldığı söylenebilir.
Dr Ali Orhan Yalçınkaya
Dr. Fulya Gürbüz-Ekonomi Gündemi: Enflasyon, nakit bütçe, gerçek efektif döviz kuru, gerçek faiz, FED Bej Kitap raporu, AMB toplantısı
Çetin Ünsalan: Revizyona muhtaç program
Orta Vadeli Program yayımlandı