İstanbul Sanayi Odası ve S&P Global’den elde edilen son PMI® anket bilgileri Türk imalat bölümünde ivme kaybının sürdüğüne işaret etti. Üretim, yeni siparişler ve satın alma faaliyetlerinin tümünde yavaşlama gözlendi. Manşet PMI, üst üste yedinci ay eşik bedel 50’nin altında kalarak imalat kesiminin performansında bozulmanın sürdüğünü gösterdi. Ağustos ayında 47,4 olan PMI Eylül’de 46,9’a geriledi ve yavaşlamanın üçüncü çeyrek sonunda daha belirgin hale geldiğine işaret etti.
İş yüklerindeki hafifleme firmaların istihdamı azaltmasın yol açtı ve böylelikle Haziran 2020’den itibaren devam eden istihdam artış eğilimi kesintiye uğradı. Öte yandan, girdi maliyetleri ve en son eser fiyatları enflasyonunda hızlanma görüldü.
Anket iştirakçilerinden gelen bildirimlere nazaran, kırılgan talep şartları ve enflasyonist baskılar Eylül ayında hem üretim hem de yeni siparişlerde yavaşlamaya yol açan temel faktörler oldu. Toplam yeni siparişler aylık bazda son bir yıl boyunca sürat kaybederken üretimde ise
yavaşlama eğilimi on ayı geride bıraktı.
Yeni ihracat siparişlerinde ise bilhassa Avrupa’da kaynaklanan talep zayıflığına bağlı olarak düşüş gözlendi.
Girdi maliyetleri keskin biçimde artmaya devam ederken birçok firma doğalgaz ve elektrik başta olmak üzere güç fiyatlarındaki yükselişin enflasyonda belirleyici olduğunu tabir etti. Tekrar anket iştirakçilerine nazaran ham husus maliyetlerindeki artış ve liradaki bedel kaybı da girdi fiyatlarının yükselmesinde etkili oldu. Enflasyon Ağustos ayına nazaran hızlanmasına karşın COVID-19 salgınının birinci dalgasından bu yana ikinci en düşük seviyede kaydedildi.
Benzer bir tablo, firmaların maliyet artışlarını alıcılara yansıtması nedeniyle en son eser fiyatlarında da gözlendi.
Eylül ayında iş yükündeki hafifleme ve istekli istifalara bağlı olarak istihdam son 28 ayda birinci sefer azalma kaydetti.
Talepteki geri çekilme ve fiyat gelişmeleri ise girdi alımları ve girdi stoklarında düşüş yaşanmasına neden oldu. Öte yandan, yeni siparişlerdeki zayıflık münasebetiyle satılmamış eser ölçüsünün artması, firmaların son eser stoklarında da yükselişe yol açtı. Üretim sonrası stoklar üst üste beşinci ay artış gösterdi ve kelam konusu artış Şubat 2012’den beri en yüksek süratte ölçüldü.
Türkiye İmalat PMI anket dataları hakkında değerlendirmede bulunan S&P Küresel Market Intelligence İktisat Yöneticisi Andrew Harker, şunları söyledi:
“Hem iç piyasada hem de yurt dışında (özellikle Avrupa) devam eden güçlü talep şartları nedeniyle Eylül ayı PMI bilgileri Türk imalatçıları açısından pek olumlu bir tablo sunmadı. Yeni siparişlerde devam eden yavaşlama istihdamı etkiledi ve firmalar salgının birinci dalgasından bu yana birinci sefer çalışan sayısını azalttı. İmalatçıların sonuncu eser stoklarında süregelen artış, üretimin önümüzdeki aylarda zayıf seyredebileceğine işaret ediyor.”
S&P Global