Karayla çevrili ABD – Oklahoma’da, Heavner yakınlarındaki Le Flore County’de, kimilerinin geçmişinin MS 600 – 800’e kadar uzandığına ve Vikingler tarafından orada bırakıldığına inanılan, rünik işaretlerle kaplı büyük bir kumtaşı kesimi bulunuyor.
1920’lerde, Heavner sakini ve Smithsonian üyesi Gloria Farley dev kumtaşını buldu. O andan itibaren hayatının birçoklarını taşı araştırarak ve diğerlerini daha fazla araştırma yapmaya ikna ederek geçirdi.
Uppsala Üniversitesi’nde İskandinav Lisanları Profesörü Henrik Williams, YouTuber ve İskandinav mitolojisi ve lisan uzmanı Jackson Crawford ile yaptığı konuşmada “[Farley] 1870’lerde zati bu taşın bulunduğuna dair diğer bir rapor olduğunu tez ediyor. Bunun mümkün olduğunu düşünüyorum lakin buna dair mutlak bağlayıcı delil görmedim” diyor. Açıklama şöyle devam ediyor: “Ayrıca, o zamanki mahallî kabile olan Choctaws’ın … [söylentilere göre] bu yazıtı 1830’larda gördüklerini sav ediyor.“
3 metre genişliğinde ve 3,7 metre yüksekliğinde büyük bir levha olan taşının, uzun yıllar boyunca Yerli Amerikalılar tarafından kazındığı düşünülüyordu. Lakin Farley, taşın 17. Yüzyıldan evvel Kuzey Avrupa, İngiltere, İskandinavya ve İzlanda halkları tarafından kullanılan rünik alfabenin karakterlerini gösterdiğine inanıyordu.
Rünlerin çevirileri birinci başta GNOMEDAL yazdığını, “Gnome” ve “dal”ın “güneş saati vadisi” yahut “anıt vadisi” olarak çevrildiğini öne sürdü. Daha sonra, GLOMEDAL yahut “Glome Vadisi” manasına, tahminen de Glome isminde birinin karaya çıkma övgüsü olarak çeviri edildi.
Farley, taşın Oklahoma’dan geçerken Vikingler tarafından orada bırakılmış olabileceğine inanıyordu.
Konuyla ilgili bir kitapta, “Kıta o vakitlerde parıldayan otoyollarla kaplıydı: kirlenmemiş bir ırmak sistemi. Kaşiflerin tek yapması gereken, büyük ve küçük ırmakların ağızlarını bulmak için kıyı şeridini takip etmekti” diyen Farley, şöyle devam ediyor: “Florida yarımadasını dolaşan ve Meksika Körfezi’ne giren gemi kaptanları, öteki küçük akarsularla birlikte Mississippi Irmağı’nı keşfederdi. Bu ırmaklarda dolaşan kaşifler, geçişlerine dair birtakım ispatlar bırakmış olmalı.“
Vikingler Orta Amerika’da bulundu mu?
Bununla birlikte, tüm aramalara karşın, orta ABD’deki Oklahoma’da Viking faaliyetine dair çok az ispat bulunuyor. Ayrıyeten, Vikingler ekseriyetle rün taşlarını rastgele yerlerde bırakmıyorlardı.
Williams, Oklahoma haber kaynağı Times Record’a verdiği demeçte, “Eski Futhark’ta bunu yapan insanlara dair hiçbir örneğimiz yok ve kendi vatanlarında bile çok nadirler” dedi ve devam etti: “İsveç ve Norveç bile, bu vakitten itibaren düzgün rünik taşlara sahip olan tek ülkeler. Danimarka’da bulunmuyor. İzlanda yahut Grönland’da Vikingler yahut daha evvelki yazıtlar yoktur. Yani İsveç’ten Heavener’a büyük bir boşluk var.“
Rünlere bakan kimi arkeologlar, bunun muhtemelen çağdaş bir yaratım olduğunu tez ediyor. Bir arkeolog, bölgede Vikingler olduğuna dair hiçbir delil bulunmadığını ve Eski İskandinav lisanında rünlerin bu diziliminin az olduğunu belirterek, “yazıtı direkt tarihlendirmenin bir yolunun ortaya çıkmasını beklerken, neredeyse tüm ispatlar bu taşın bir Viking yapıtı olmadığına işaret ediyor” sonucuna vardı.
Genel kanıya nazaran, Rün Viking kökenli üzere görünmüyor, lakin o sırada bölgede çok az sayıda İskandinav ya da rün bilgisi olan öteki halklar varken, Williams bunun nasıl çağdaş (en azından 1920 öncesi) bir yaratım olabileceği konusunda net değil. Latifeyle, “bu yüzden, muhtemelen Marslıların bunu oyduğu teorisine giderek daha fazla yaklaşıyorum” diyor ve ekliyor: “Çünkü eski bir rün taşı olarak açıklanamaz, birebir vakitte çağdaş bir rün taşı olarak açıklamak da çok sıkıntı.“
Erken ortaçağ uzmanı Lyle L Tompsen da kendi fikirlerine sahip: “Bu Heavener rüne taşını oyan hakkında ne söyleyebiliriz? Büyük olasılıkla, kimliklerini daha yeni bulmaya ve kendi tarihlerini kurtarmaya yeni başlayan bir halkın soyundan geliyordu. Tahminen de cetlerinin yazı lisanının değerli olduğuna inanan ve onu kullanarak kendini onunla özdeşleştiren gururlu bir entelektüeldi. Uzaktan görülebilen ve tahminen de bir bölge işareti olarak onun için kıymetli bir şeyi işaretleyen bir sembol yapmak istedi” diyor.
