Batman’ın Yakıtlı köyünün mukadderatı, Türkiye’de birinci petrol üretimiyle değişti.
Raman Dağı’ndaki jeolojik çalışmalarda 1940-1948’de 7 kuyu kazıldı lakin ekonomik bedeli olan petrole rastlanmadı.
Raman’ın Yakıtlı köyü yakınlarında 1945’te Avusturya’dan getirtilen “Trauzel Kulesi” ile farklı bir teknoloji kullanılarak sondaj yapıldı. Bir yıl sonra 17 Ocak 1946’da 1361 metrede petrol bulundu. Raman-8 ismi verilen kuyudan 2. Cumhurbaşkanı İsmet İnönü’nün katıldığı merasimle 8 Mart 1948’de petrol çıkarıldı.
Vakitle kuyu sayısı arttı ve 1953’te Türkiye Petrolleri Anonim İştiraki (TPAO) Batman Bölge Müdürlüğü, 1955’te Türkiye’nin birinci petrol rafinerisi Tüpraş Batman Rafinerisi kuruldu. Boru Sınırları ile Petrol Taşıma AŞ’nin (BOTAŞ) kurulmasıyla bu kuruluşlarda çok sayıda kişi istihdama kavuştu.
Günlük 41 bin varil petrolle ham petrol üretiminin yüzde 40’ını sağlayan Batman, ülke iktisadına kıymetli katkı sunuyor.
KÖYÜN EVVEL İSMİ, SONRA BAHTI DEĞİŞTİ
Petrolün çıkarılmasının akabinde “Zeve Alikan” olan ismi Yakıtlı olarak değiştirilen köye okul ve cami yaptırıldı. Köylülere fiyatsız elektrik kullanımı ve yakıt takviyesi de sunuldu.
O devir bir elin parmakları kadar olan hane sayısı vakitle arttı. Daha evvel tarım ve hayvancılık yapılan köyde birçok kişi TPAO’da işe alındı.
Lakin 1990’lı yıllarda terör nedeniyle köy halkının büyük kısmı göç etti. Petrol arama şantiyeleri terör örgütü PKK’nın akınlarına maksat oldu. Terörle çabanın başarılı olmasıyla dönüşlerin başladığı Yakıtlı’da yaşayan aile sayısı kışları 9’a, yazları 20’ye kadar çıktı.
“KÖYE OKUL YAPILDI, O OKULDAN PETROL MÜHENDİSLERİ ÇIKTI”
Yakıtlı Muhtarı 65 yaşındaki Abdulsamet Gezici, AA muhabirine, 1948’de köylerinde petrol çıkınca yaşanan büyük sevinci aile büyüklerinden dinlediğini söyledi.
Petrolün bulunmasıyla her alanda gelişme sağlandığını lisana getiren Gezici, “Dönemin Cumhurbaşkanı İsmet İnönü geliyor. Köyün ismini sorunca köylüler Zeve Alikan olduğunu söylüyor. İnönü de köyün ismini bulunan petrolle uyumlu olsun diye Yakıtlı ile değiştiriyor ve yetkililerden köyün kardeş köy ilan edilmesini, bütün gereksinimlerinin karşılanmasını istiyor. Birinci iş köye okul yapılıyor.” dedi.
Köyde eğitim öğretime 1951’de başlandığını anlatan Gezici, “Zamanla o okuldan çok hoş öğrenciler çıktı, petrol mühendisleri çıktı.” sözlerini kullandı.
25 yıldır muhtarlık yapan Gezici, köy sakinlerine TPAO’da istihdam imkanı da sağlandığını aktararak, “Köylümüz 30 yıl boyunca TPAO muhasebe müdürlüğünü yaptı.” diye konuştu. Gezici, köyden bir kişinin de TÜPRAŞ’ta yöneticilik yaptığını, çok sayıda öğrencinin farklı mesleklere ulaştığını lisana getirdi.
“1980’e kadar köyde askerliğini yapanlar TPAO’ya masraf çalışırdı. Babam da ben de TPAO’dan emekli oldum.” diyen Gezici, daha sonra köye cami yapıldığını, kurulan depodan mazot dayanağı sağlandığını söyledi.
KÖYLÜLER YİNE ELEKTRİK ABONESİ OLUYOR
Abdulsamet Gezici, 1970’te güç nakil çizgisiyle köye elektrik verildiğini, terör nedeniyle 2-3 aile kalınca aboneliklerin iptal edildiğini belirtti.
Gezici, TPAO Bölge Müdürü ile yaptıkları görüşmeyle Dicle Elektrik Dağıtım AŞ’ye başvurarak yeni abonelik talep ettiklerini, süreçlerin tamamlanmasıyla aboneliklerinin yine başlayacağını kaydetti.
“TPAO’NUN VERDİĞİ İMKANLARLA OKUMAK KISMET OLDU”
Köyde yaşayanlardan Hasan Alici de köyde petrol çıkınca elemana muhtaçlık olduğunu, bu nedenle gençlerin istihdama kavuştuğunu söyledi.
Babasının da bu halde istihdam edildiğini lisana getiren Alici, “Okumaya başladık. Birinci, orta, lise, üniversite, hatta çift üniversiteyi TPAO’nun verdiği imkanlarla okumak kısmet oldu. Yalnız ben değil, birçok kişi. Gerisinden ikinci jenerasyon da işe girdi. Ben de TPAO’da işe girdim.” dedi.
“PETROL KOKUSU ALDIĞIMIZDA DUYGULANIYORDUK, SEVİNİYORDUK”
Ömer Yardım da hem babasının hem de kendisinin TPAO’dan emekli olduğunu anlatarak, bu sayede hem gelire kavuştuklarını hem de çocuklarını okutma imkanı bulduklarını kaydetti.
TPAO’da sürücü olarak çalıştığını ve emekli olduğunu belirten Yardım, “Allah TPAO’dan razı olsun. Hepimiz onun sayesinde ekmek yedik. Çocuklarımız okudu. Köyde yüzde 90 TPAO’dan emekli olan şahıslardır. Petrol kokusu aldığımızda duygulanıyorduk, seviniyorduk. Keşke daha büyük üretim olsa.” halinde konuştu.