Gece saat 3’te uyanmak ve uykunuzun kaçması son derece can sıkıcı bir durum olabilir. Lakin görünene nazaran, insanlık tarihi boyunca gecenin ortasında uyanmak hayli sık görülen bir olaydı. Hatta iki modül olarak uyumak stres sebebi olmak yerine gerilim azaltıcı bir tesire sahip olabilir.
Çift fazlı uyku, insanların 24 saatlik bir müddet boyunca iki farklı vakitte uyuduğu bir uyku desenidir. Çoğumuz tek fazlı uyku, yahut yaklaşık olarak 8 saat süren tek bir uyku devri uyku desenine alışkınız.
Çoğu tarihçi Roger Ekirch’in araştırmaları sayesinde ortaya çıkan, geçmiş vakit hakkındaki kimi raporlar, erken devir insanlarının hava karardığında uyuduğunu, daha sonra gece yarısında yemek pişirmek, komşuları ile konuşmak, konut işlerinden kimilerini yapmak üzere bir şeyler için kalktığını, daha sonra birinci gün ışığına kadar tekrar uyuduklarını ve çift fazlı uykunun beşerler için daha doğal olabileceğini öneriyor.
Irvine, Kaliforniya Üniversitesinden Bilişsel Bilim Fakültesi profesörü Sara Mednick, bu olayın tarih boyunca hastalıklı yahut garip bir durum olarak görülmediğini söylüyor. Mednick’in söylediğine nazaran, tek bir modül halinde uyumamız gerektiği fikri izafi olarak yeni bir fikir.
Çift fazlı uyku nedir?
Çift fazlı uyku, bir gün içerisinde rastgele bir formda iki uyku devri olması manasına geliyor. Bu uyku periyotları, 6 saatlik tek bir uyku ve daha sonra gün içerisinde kısa bir uykudan oluşabilir. Yahut daha tarihi bir yolu izleyerek hava karardığında (yaklaşık 8-9) uyumaya başlayıp, gece yarısında birkaç saat uyanık kalıp, sonra tekrar gün doğana kadar uyumaya devam edebilirsiniz. Alışılmış ki bu Güneş merkezli uyku sistemine geçiş günümüzde daha güç olabilir.
Atlantic Health System’da teneffüs sıhhati ve uyku tedavileri uzmanı olan Dr. Federico Cerrone, tarihi kuralların daha farklı olmasının, konutlarda günümüzdeki haliyle yapay ışığın bulunmayışının ve çalışma programlarının farklı olmasının doğal bir formda bu uyku sistemini getirdiğini söylüyor. Lakin Sanayi İhtilali ile birlikte, beşerler yeni çalışma kurallarına daha uyumlu hale geldi.
Yine de kimi şahıslar günümüzde hala iki fazlı uyku sistemlerini sürdürüyor ve bu sistemler birtakım ülkelerde çok daha yaygın. Örneğinözellikle Akdeniz ülkelerinde uygulanan siesta kültürü Dünya’nın pek çok ülkesinde hala devam ettirilen bir iki fazlı sistem olarak öne çıkıyor.
Dr. Cerrone’un söylediğine nazaran iki fazlı yahut tek fazlı uyku sistemlerinin birbirlerine nazaran büyük bir avantaj yahut dezavantajı bulunmuyor. Birden fazla kişi için en az 7 saat olan önerilen uyku ölçüsünü aldığınız sürece, her iki sistem de sağlıklı bir uyku sistemi sağlayabiliyor. Dr. Cerrone, insanların geçmişte iki fazlı uyku sistemini takip ettiğine dair deliller bulunsa da, bunun daha uygun bir tertip olduğuna dair rastgele bir bilimsel delil bulunmadığını vurguluyor.
Ancak bu sistemin geçmişte beşerler tarafından uygulanıyor olması, günümüzde gece yarısında uyanıp, bu durumu bir telaş sebebi haline getiren şahıslar için rahatlatıcı bir durum olabilir. Mednick’in söylediğine nazaran, beşerler çoklukla gece yarısında uyanıp, daha sonra insomnia (uykusuzluk hastalığı – insomni) olduklarını düşünerek korkuyor. Bu bireyler için, tahminen de iki fazlı uyku nizamını benimsemek çok daha sağlıklı bir tercih olabilir.
Mednick ve başka uzmanlar, şayet mümkünse yorgunluğunuzu hissettiğiniz vakit uyumanızı ve tek ya da çift fazlı, bedeninizin size söylediği uyku tertibini takip etmenizi öneriyor.