Kripto para dünyası insanlara muvaffakiyet, güvenlik ve büyük karlar sağlayabilir. Lakin istikrarlı olduğunu katiyetle söyleyemeyiz. Birçok kripto para ünitesi tabiatı gereği değişkendir (volatil) ve nispi olarak sıklıkla çökmeler yaşar. Bitcoin üzere en büyük kriptolar bile çöküş yaşarken, bu çöküşlerin sebebini merak ediyor olabilirsiniz.
Kripto para üniteleri, çoğunluğu rastgele bir fizikî varlık yahut devlet garantisi tarafından desteklenmeyen sanal varlıklardır. Bu, kripto para ünitelerinin desteklediği daima olarak pahalı bir varlığın olmadığı manasına gelir. Bu kuralın istisnası, çoklukla klasik bir ihale yahut fizikî varlık tarafından desteklenen sabit kripto para üniteleridir. Lakin birden fazla kripto para ünitesi bu kategoriye girmez.
Bir kriptonun bedelini etkileyen çok fazla etken vardır. Örneğin Bitcoin, 2020 yılında yaşanan kripto patlamasından sonra çok defa yükselip düştü ve 2021 yılının Kasım ayında neredeyse 70.000 dolara ulaşmayı başardı. Lakin bu fiyat artışları kripto dünyasında ekseriyetle kalıcı olmuyor ve Bitcoin’in bedeli kısa bir mühlet sonra düşmeye başladı. 2022 yılının başında beklenenin de altına inerek Ocak ayında 40.000 dolar hududunun altına düştü. Bu düşüşün, ABD hükümetinin dijital varlıklara karşı çok daha sıkı düzenlemeler getireceğine dair söylentilerden kaynaklandığı düşünülüyor. Bu kanıya nazaran, mümkün düzenlemeler sebebiyle çekince duyan yatırımcılar varlıklarını elden çıkarmaya karar verdiler ve bu da pahanın daha da azalmasına sebep oldu.
Lakin kripto para ünitelerinin pahasını muhtemelen en fazla etkileyen şey, milyonlarca yahut milyarlarca dolar kripto varlığı bulunan kişi yahut kümeler. Bu tıp biri yahut küme elindeki kriptoyu satmaya karar verdiğinde arz / talep münasebetini muazzam bir halde etkileyerek fiyatların düşmesine sebep olabilir. Birebir formda bu varlıklar bir kriptodan daha fazla almaya karar verdiklerinde arz / talep alakasını öbür tarafta sarsarak fiyatların bir anda çok yükselmesine sebep olabilirler.
Doğal ki bu büyük yatırımcılar ve söylentilerin yanı sıra, global krizler de kripto kıymetlerini etkiliyor. Örneğin Covid-19 salgını birinci başladığında Bitcoin devasa bir darbe alarak 9.000 dolardan 2020’nin Mart ayında 5.000 dolara düştü. Öteki kripto üniteler de emsal tesirler yaşarken, Dünya genelinde kapanmalar sebebiyle şirketlerin kapalı kalmaları borsaları da benzeri bir formda vurdu.
Yeniden benzeri bir halde ülkelerin kripto konusunda aldıkları kararlar da büyük bir tesire sahip olabiliyor. Örneğin bir ülke kripto madenciliğini yahut ticaretini yasaklarsa, kripto piyasasının bir çöküş yaşadığını görmeyi bekleyebiliriz.