Türkiye’deki işsizlik oranları herkesin malumu… Oranlar itibariyle kimseyi ikna edemezken, insanları müracaat müddeti kısaltarak süratle işsiz vasfından çıkaran yapısıyla, işsizi yok sayan bir anlayış sergileniyor.
Bu nedenle açıklanan işsizlik sayıları da kimse tarafından ikna edici bulunmuyor. Bu aslında açık. Lakin bugün size işin tam aksisi tarafından bir istatistik çelişkisi paylaşacağım. Kurum tıpkı, oran farklı. İşsizliğe değil de, istihdam edilenlerin bölümlerine dikkat çekmek istiyorum.
Geçtiğimiz günlerde TÜİK, 2021 yılı sanayi ve hizmet istatistiklerini açıkladı. Buna nazaran aktif olan teşebbüslerin yüzde 43,1’i hizmet kesiminde faaliyet gösteriyor. İşetmelerimizin yüzde 36,5’i ise ticaret bölümünde yer alıyor.
Bu açıklamada en ürkütücü data ise imalat sanayiindeki teşebbüslerin yüzde 61,4’ünün düşük teknoloji faaliyetlerinde yer alması ve bu yapının da sanayi istihdamının yüzde 51,7’sini oluştururken, cironun da yalnızca yüzde 35,7’sini elde etmesi…
Böylesi bir fotoğraf Türkiye’nin dijitalleşmenin ve endüstriyel otomasyonun ön plana çıkmasının akabinde başının önemli oranda bela olduğunu gösterdiği açık. Ayrıyeten düşük teknoloji üretim yapısının çabucak vazgeçilebilir özellikte olması da üzerinden uzun uzun düşünmeyi gerektiriyor.
Çok büyük bir sorun ve ülkenin ana gündeminin bu çarpık yapı olması gerektiğini düşünüyorum. Ancak bugün altını çizeceğim ve dikkat cazibeli olan bu değil. Bu teşebbüslerin istihdam dağılımlarına baktığımızda 2021 yılındaki istihdamın yüzde 37,4’ünün hizmet bölümünde olduğu belirtiliyor. Sanayi kesiminin istihdamdaki hissesi ise yüzde 28,9 olarak açıklandı.
Şayet bu bilgi tek başına okunursa istihdam dağılımı açısından da sorunlu bir yapı gözükmüyor. Daha denetim edilebilir ve gerçek yapılanmayla yönetilebilir bir tablo kelam konusu. Lakin TÜİK’in Mart 2022’de açıkladığı 2021 işsizlik verisinin ayrıntılarına baktığınızda ortaya bir çelişki çıkıyor.
Çünkü 2021 yılının kimsenin inanmadığı o işsizlik verisi açıklanırken, ortaya konulan verinin içinde istihdamın dallara nazaran dağılımı da veriliyor. Açıklanan bu istatistik ise bize istihdamda hizmetler bölümünün hissesinin yüzde 55,3 olduğunu duyurdu. Hatta devamını da paylaşayım. Endüstrinin hissesi da yüzde 21,3. Geriye kalan istihdam ise yüzde 17,2 tarımda, yüzde 6,2 hisse ile de inşaatta.
Şimdi soru şu: Her iki data de tıpkı periyodu kapsadığına, tıpkı kurum tarafından açıklandığına ve tıpkı ülkenin istihdam piyasası olduğuna nazaran hizmetler ve sanayi bölümlerinin istihdam sapmasının nedeni ne?
Altını çizmek için net hatırlatayım. Son açıklananda istihdamın yüzde 34,7’si hizmetlerde, bir evvelkinde yüzde 55,3’ü. Son açıklananda istihdamın yüzde 28,9’u endüstride bir evvelkinde yüzde 21,3’ü. Soru şu: Hangisi yanlışsız? Ve en değerlisi bu büyük sapmaların, işsizliğin gizlenmesindeki hissesi nedir? Karşılık lütfen…
[email protected]