İşsizlik oranı bir evvelki aya nazaran 30 baz puan azalarak Temmuz’da yüzde 10.1’e geriledi.
İstihdam oranı bir evvelki aya nazaran 30 baz puan (148 bin kişi) azalarak yüzde 47.3’e gerilerken (30 milyon 608 bin kişi), işgücüne iştirak oranının 50 baz puan azalarak yüzde 52.6’ya gerilemesi dar tarifli işsizlik sayısında azalışı getirdi. Böylelikle işsiz sayısı Haziran’a nazaran 113 bin kişi azalarak 3 milyon 445 bin oldu.
Öte yandan vakte bağlı eksik istihdam ve işsizlerin bütünleşik oranı bir evvelki aya nazaran 110 baz puan artarak yüzde 15.1’e yükselirken bu kümedeki işsiz sayısı 1 milyon 697 bin kişi oldu. Potansiyel işgücü ve işsizlerin bütünleşik oranı 80 baz puan artarak yüzde 18.0 olurken, bu kümedeki işsiz sayısı 3 milyon 274 bin şahsa yükseldi.
İşsizler, vakte bağlı eksik istihdam ve potansiyel işgücünün toplamından oluşan atıl işgücü oranı ise bir evvelki aya nazaran 200 baz puan artarak yüzde 22.5 olurken, bu kümedeki işsiz sayısı 8 milyon 415 bin şahsa yükseldi.
Mevsim tesirinden arındırılmış datalara nazaran erkeklerde işsizlik oranı bir evvelki aya nazaran 10 baz puan azalarak yüzde 8.6’ya, bayanlarda 60 baz puan azalarak yüzde 13.1’e geriledi. Genç nüfusta işsizlik oranının da bir evvelki aya nazaran 80 baz puan azalışla yüzde 19.1 gerilediği görülüyor.
Arındırılmamış datalarda ise işsizlik oranı bir evvelki aya nazaran 90 baz puan artarak yüzde 10.6 olurken, işsiz sayısı 280 bin kişi artarak 3 milyon 644 bin oldu. İstihdam oranı 110 baz puan azalarak yüzde 47.5’e, işgücüne iştirak oranı 70 baz puan azalarak yüzde 53.1’e geriledi.
TÜİK, aylık bazda idari kayıtlara dayalı olarak istihdam datalarının yanında işbaşında olanlar, haftalık toplam çalışılan saat ve haftalık ortalama fiili çalışma saati datalarını de açıklamaktadır.
Temmuz’da istihdamdaki 148 bin kişilik azalışa karşılık, işbaşında olan kişi sayısının 842 bin kişi gerilediği görülüyor. Bir evvelki ay 44.3 saat olan haftalık ortalama fiili çalışma saati ise 43.1 saate düştü.
Sonuç olarak işsizlik datalarının ayrıntılarında daha evvel gördüğümüz izaha muhtaç durum Temmuz’da da tekrarlanmış bulunuyor: Bir evvelki aya nazaran 15 ve daha üst yaştaki nüfus 75 bin kişi artarken, işgücünün bunun tam zıddı 262 bin kişi azalması; istihdamın işgücünden daha yavaş (148 bin kişi) düşmesi aylıkta dar tarifli işsizlik sayısında gerilemeyi getirmiştir. Başka geniş tarifli işsizlik göstergelerinin hepsinde ise yükseliş gerçekleşmiştir.
Yılın ikinci yarısında iktisadi faaliyetteki yavaşlama ile birlikte işsizlik sayılarının tekrar yükselişe geçeceğini beklemekteyim. Hakikaten 2023-2025 devrini kapsayan Orta Vadeli Programda 2022 gerçekleşme varsayımının yüzde 10.8 olarak yer aldığı görmekteyiz.
Sanayi Üretiminden Yavaşlama Sinyalleri
Temmuz ayında sanayi üretim endeksi bir evvelki yılın tıpkı periyoduna nazaran yüzde 2.4 oranında artarken, mevsim tesirinden arındırılmış endeks bir evvelki aya nazaran yüzde 6.2 oranında azalış kaydetti.
Genel eğilimi takip ettiğimiz sanayi üretim endeksinin (takvim tesirinden arındırılmış) üç aylık hareketli ortalamasının yıllık değişimi ise yüzde 6.7 artış ile yavaşlamaya işaret ediyor.
Ana iktisadi faaliyetlere nazaran Temmuz ayında tüm kümeler azalış kaydederken, en fazla azalış yüzde 8.04 ile sağlam tüketim malı ve yüzde 7.20 ile dayanıksız tüketim malı kümesinde oldu. Yıllıkta ise sermaye malı ve dayanıksız tüketim malı kümesi sırasıyla yüzde 10.83 ve yüzde 5.85 artış kaydederken, öbür tüm alt kümeler azalış gösterdi.
İmalat sanayi alt kümelerinde ise aylıkta bilgisayarların, elektronik ve optik eserlerin imalatı artış kaydeden ve en fazla katkı veren tek küme olurken, en fazla azalış öbür ulaşım araçları imalatında gerçekleşti. Yıllıkta da bilgisayarların, elektronik ve optik eserlerin imalatı en fazla artışın gerçekleştiği küme oldu. En fazla azalış ana metal sanayi kümesinde gerçekleşti, üretime en fazla katkıyı ise giysi eşyaları imalatı verdi.
Perakende satışlar da tatsız
Tüketim harcamalarının öncü göstergesi olan sabit fiyatlarla perakende satış hacim endeksi özel tüketimin Temmuz sonunda daraldığını gösterdi. Endeks Temmuz’da bir evvelki aya nazaran yüzde 0.3 daralırken, yıllık bazda artış ivme kaybederek yüzde 2.0 oldu.
KDV beyannamesi veren sanayi, inşaat, ticaret ve hizmet dallarındaki bütün teşebbüslerin toplam satışlarını gösteren takvim tesirlerinden arındırılmış ciro endeksi ise yıllıkta yüzde 122.4 oranında yükselirken, evvelki aya nazaran yüzde1.5 daraldı.
Endeks, fiyatlardaki artışı da içerdiğinden TÜFE ve ÜFE’deki yükseliş bu artışta belirleyici olmaktadır. Bu nedenle endeks TÜFE’den arındırıldığında gerçek değişim yüzde 23.8 artışa, ÜFE’den arındırıldığında ise yüzde 9.1 daralmaya işaret etmektedir.
Sanayi üretim endeksi ile GSYH ortasında yüksek korelasyon bulunmaktadır. 2022 yılının birinci çeyreğinde sanayi üretimi arındırılmamış seride geçtiğimiz yılın tıpkı periyoduna nazaran yüzde 10.3 artarken, GSYH yüzde 7.5 artmıştı. İkinci çeyrekte sanayi üretimi geçtiğimiz yılın birebir periyoduna nazaran yüzde 10.7 oranında artarken, GSYH yüzde 7.6 artış kaydetmişti.
Üçüncü çeyrek başı itibariyle sanayi üretimi bariz azalarak yüzde 1.7 artışa kadar gerilemiş bulunuyor. Bu durum iktisadi faaliyette besbelli yavaşlama olduğuna işaret ediyor. Gerçekten Orta Vadeli Programda 2022 yılı büyüme varsayımı yüzde 5.0 olduğunu görmüştük. Bu da yılın 2. yarısında büyümenin yüzde 2.9 olarak beklendiği manasına geliyor.
Ağustos öncü göstergeleri yaz aylarında iktisatta durağanlaşmayı doğruluyor
Ağustos ayına ilgine öncü göstergelerden PMI verisi Temmuz ayındaki 46.9 olan seviyesine nazaran artarak Ağustos’ta 47.4 pahasına yükselmiş olsa da üst üste altıncı ay eşik kıymet 50’nin altında kalarak imalat kesimindeki ivme kaybının sürdüğüne işaret etti. Gerçek Kesim İtimat Endeksi (RKGE) ise manşet datada 1.6 puan azalarak 102.1, arındırılmış datada 1.1 puan azalarak 101.4 düzeyinde gerçekleşerek son iki yılın en düşük seviyesine indi. Gelecek üç aya yönelik değerlendirmelerde, üretim hacminde bir evvelki ayda artış bekleyenler lehine olan seyir güçlenirken, iç piyasa sipariş ölçüsü ve ihracat sipariş ölçüsünde artış bekleyenler lehine olan seyrin zayıfladığı görüldü. Elektrik tüketimi ise Ağustos ayında da daraldı…
FÖŞ yazdı: Yaz sıcağında, terleyen, donan ekonomi
İş dünyası kredi bulamıyor: Bankacılar neden kredi vermediklerini Reuters’a anlattı
Cari açığı artıran Yeni İktisat Modeli’nin tekinsiz fonlama kaynakları…