Dünyanın ‘ekmeği’ âdeta tehlikeye girdi. İngiltere Merkez Bankası Lideri Andrew Bailey, besin fiyatları hakkında “kıyamet” ihtarında bulundu ve enflasyonla ilgili rastgele bir şey yapmak için “çaresiz” olduğunu söyledi. Hindistan’ın buğday ihracatını yasaklaması akabinde buğday kontratları bu hafta sert bir yükselişle 12,75 dolar/bushel düzeyine geldi. Besin milliyetçiliği ya da daha geniş bir tanımla “emtia milliyetçiliği” global mânâda büyük bir risk arz etmeye başladı. Birleşmiş Milletler Besin ve Tarım Örgütü’nün (FAO) tüm vakitleri doruğunda yer alan besin fiyat endeksinin yanı sıra, Bloomberg tarım emtia fiyat endeksi son 6 günde %7 artış kaydetti (yılbaşına nazaran değişim oranı %29’a ulaştı). Kıtlık ihtimalinin de arttığından kaygı ediyoruz!
Geride bıraktığımız hafta kripto varlıklarda yaşanan türbülansın son günlerde durması ile global mali piyasaların dün izafî olarak optimist bir gün geçirdi. Bitcoin 25bin dolar düzeyine kadar gerilemesi akabinde tarihinde birinci sefer 7 hafta üst üste düşüş yaşaması sonrası dün yeniden 30bin dolar düzeyinin üzerine kadar toparladı. Terra/Luna’nın neden olduğu paniğin de şimdilik dinmesi ile kripto para cenahında yaşanan sakinleşme, piyasaların geneline olumlu yansıdı.
İçeride ise, USDTRY kuru dün arka arda 9 gündür bedel kaybederek 15,90 düzeyine varan bir yükseliş kaydetti. Hatırlanacağı üzere, 14,67 düzeyinin aşılması ile başlayan teknik hareket, ruhsal 15 düzeyindeki defans sınırının kırılması ile beklentimize paralel ivme kazandı. Hatta, biraz da somut bilgilerle hususa yaklaşırsak, TCMB’nin konsolide net döviz konumu, Nisan sonunda eksi 58,4 milyar dolardan 13 Mayıs itibariyle eksi 62 milyar dolar düzeyine kadar açılması da, kamunun defans gücünün azaldığı manasında yorumlandı (Ocak sonundan bu yana en düşük seviye). Merkez Bankası’nın negatif rezervleri ile kurun ne kadar müddet daha savunulabileceğini tam olarak kestiremiyoruz.
Milletlerarası Finans Enstitüsü (IIF) USDTRY kurunun adil paha olarak 16,50 düzeyinde süreç görmesi gerektiğini belirtiyor. Bilhassa, cari süreçler açığını genişleten çok kredi büyümesi nedeniyle Lira zayıflığının yurtiçinde büyüdüğünü; 2018 yılında başlayan devalüasyon döngüsünün ise devam ettiğinin altı çizilmiş.
Yabancı indinden Türkiye risklerini gösteren 5 yıl vadeli CDS risk primi dün 710 baz puanın üzerine çıkarak, Rusya ve Arjantin’den sonra dünyanın en riskli üçüncü ülkesi pozisyonuna geldi. Öbür bir bakış açısıyla, 715 baz puan düzeyi, 2008 global krizi periyodundan sonra yaklaşık 14 yılın zirvesi! Teknik bir bakış açısıyla, USDTRY kurunda 16,20 – 16,40 düzeylerine varan bir yükseliş bizleri şaşırtmayacaktır. Riskler üst taraflı görmeye devam ediyoruz.
Hazır IFF ve cari açıktan kelam etmişken… Bu hafta açıklanan iki değerli data gözümüzden kaçmadı. Yüksek emtia fiyatları (enerji ve gıda) ve beraberinde kuvvetli seyreden iç talebin de tesiri ile cari süreçler açığı yılın birinci çeyreğinde 18,1 milyar dolar ile rekor açık verdi. Rezervlerin derinlemesine eksi olması nedeniyle cari süreçler istikrarında sürdürülebilirlik korkularına dikkat etmek gerekiyor. Öte yandan, yılın birinci dört ayında bütçe istikrarı 19,4 milyar TL açık verdi. Bütçe dinamiklerinde bariz bir bozulma görülürken, Türkiye iktisadı ‘çifte’ açık sorunu yaşıyor!
TÜİK’in Nisan ayında 133,058 adet konut satıldığını açıkladı. Ramazan ayına karşın, Nisan ayları özelinde yeni bir rekor kırılmış oldu. Yüksek enflasyonist periyodunda Türk insanı parasının alım gücünü kaybetmemek ismine otomobil, arsa, konut üzere taşınmazlara para bağlamaya ve korunma önlemleri aramaya devam ettiğini görüyoruz. Konut fiyatlarının gerek talep, gerekse de enflasyona karşı korunma arayışı, gerekse de keskin maliyet artışı nedeniyle yükselmeye devam etmesini bekliyoruz.
CDS risk priminin artması, Türkiye’nin bilhassa dış borçlanma araçlarının satış baskısı ile karşı karşıya kalmasına neden oluyor. 2 yıl vadeli TL gösterge bileşik faizi %27 düzeyini aşarken, Türkiye’nin dolar cinsi gösterge 2047 vadeli eurobondunun getirisi %9 düzeyini aştı. BİST100 endeksinin ise son 5 haftanın en düşük kapanışını yaptığını not edelim!
Dolar endeksinin (DXY) son 3 gündür gerileyerek 105 düzeyinden 103 düzeyinin tabanlarına kadar gevşemesinin de yardımı ile, EURUSD paritesi ön plana çıkardığımız 1,0650 ve 1,0350 düzeylerinin test etmesi akabinde dün 1,0550 düzeyine varan bir yükseliş kaydedildi. ABD Dolarının global bazda bedel kaybetmesi ile tetiklenen bu hareket, GBPUSD paritesini de 1,2450 düzeylerine kadar itti. EUR ve Sterlin cephesinde teknik mânâda tabana yakın olduğumuz sinyalini geçe hafta vermemize karşın, Rusya’nın doğalgaz akışını durdurması durumunda, Avrupa’nın Rusya’ya güç konusunda göbekten bağlı olması nedeniyle EUR/Doların paritenin altına da gerileme riski taşıdığını göz arkası etmiyoruz. Bu nedenle, EUR ve GBP’de kademeli uzun konum almayı daha mantıklı buluyoruz.
Son 10 aydır, haftalık olarak kabaca 22 dolar düzeyinde bulunan teknik bölgenin üzerinde kapanış yapan gümüş, geride bıraktığımız hafta birinci sefer 21 dolar düzeyinden kapanış yaptı. Şayet haftayı 22 dolar üzerine atarak tamamlarsa, gümüş yatırımcısının yüzünü güldürecek. Teknik mânâda haftalık kapanış kıymet arz ederken, riskler ise aşağı taraflı görünüyor. Altın ise, kararsız seyrini müdafaaya devam ediyor. Şayet yükselişten kelam edebileceksek, birinci evvel haftalık olarak 1,815 dolar/ons düzeyinin üzerinde kapanış görmemiz gerekiyor. Altın yeni haftanın birinci iş günü derinleşen satışlarla 1,786 dolar düzeyini görmesi akabinde tekrar 1,815 dolar civarında istikamet arıyor (bakınız grafik.)
Jeopolitik tarafta ise, İsveç ve Finlandiya NATO üyeliği için resmi müracaatta bulundu. Sn. Cumhurbaşkanı Erdoğan, İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliği hakkında “Teröristleri teslim etmeyeceklerine dair bildirileri var. Bu iki ülkenin NATO’ya girmelerine ‘Evet’ demeyiz” dedi. İsveç’in üyeliği için çekinceleri gidermek ismine bu hafta bir heyet Türkiye’yi ziyaret edeceğini görüyoruz. Rusya kelam konusu ülkelerin NATO üyeliğine epeyce yansılı yaklaşıyor. İsveç Başbakanı Andersson ülkesinin ve Finlandiya’nın NATO üyeliği için yarın resmi müracaatta bulunacağını ve örgüt içerisinde Türkiye ile işbirliği kurmayı dört gözle beklediklerini söyledi.
Elon Musk Twitter’ı 44 milyar dolar karşılığında satın almak için verdiği teklifin spam ve düzmece hesaplara ait süreçlerin devam etmesi nedeniyle süreksiz olarak askıda olduğunu söyledi. Twitter bu ayın başında birinci çeyrekte reklam için gaye kitle olan 229 milyon ile rekor düzeye ulaşan hesap sayısı açıklamış ve günlük etkin kullanıcılarının %5’inden azının geçersiz ya da spam hesaplar olduğu varsayımında bulunmuştu. Musk, Twitter CEO’sunun gerçek sayıları açıklamasını beklediğini söyleyerek, düzmece hesapların %20 civarında olduğunu argüman ederek, teklifini şimdilik durdurduğunu söyledi. Twitter, Elon Musk’ın 29 gün evvel yaptığı teklif akabinde test ettiği 54,57 dolar tepesinden sonra dün günü 38 dolar düzeylerinden tamamladı (kabaca %30 geriledi.)
Çinli otoritelerin sert izolasyonların yarattığı ekonomik daralmayı aşmak üzere tedbirleri gevşetmeye başlamasıyla dün güne optimist başlayan Asya piyasaları, Avrupa ve ABD borsalarının da soluklanmasına neden olmuştu. Gün içerisinde ABD’de açıklanan perakende satış ve sanayi üretiminin de kuvvetli sonuçlanması, iktisadın şimdilik resesyon ve stagflasyon riskinden uzak olduğunu göstererek pay senetlerinin yükselmesine, ABD Dolarının ise üstte da belirttiğim üzere kıymet kaybetmesine neden oldu.
Lâkin, gece geç saatlerde konuşan FED Lideri Powell’in açıklamaları, bu sabah optimist havayı yine bozmuş. Powell, iktisadın temelini tehdit eden enflasyondaki artışı durdurmak için faiz oranlarını gerektiği kadar yükselteceği kelamını yenilerken, sürecin “acılı” olacağının altını çizdi. Yeni gün başlangıcında, Japonya iktisadı, COVID-19 kısıtlamalarının hizmet kesimini etkilemesi ve artan emtia fiyatlarının yeni baskılar oluşturması ve uzun müddetli bir gerilemeye ait kaygıları artırmasıyla Ocak-Mart devrinde iki çeyrekte birinci kere küçüldü. Asya piyasalarında bu sabah karmaşık bir seyir izlenirken, ABD borsalarının vadeli süreçlerinde ise dün akşamki yükseliş akabinde düşüşler göze çarpıyor.
Mali piyasaları gündeminde bugün EURO Bölgesi ve İngiltere’de TÜFE enflasyonu, ABD yeni konut satışları ve inşaat ruhsatları takip edilebilir. G7 maliye bakanları ve merkez bankası liderleri bir orta geliyor. Mikro cephede ise bilançolar takip edilecek.
iktisatbank.com