Araştırmacılar tarafından beyin taramalarını tahlil ederek insanların kanılarını tekrar oluşturabilen bir şifre çözücü geliştirildi. Bu yeni yaklaşım, zihinsel aktiviteyi deşifre etmek için cerrahi olarak yerleştirilmiş elektrotların kullanılmasını gerektiren başka tekniklerin tersine fonksiyonel manyetik rezonans görüntüleme (fMRI) kayıtlarına dayanıyor ve bu sayede daima tahlil için invazif olmayan araçlar sunuyor.
Austin’deki Texas Üniversitesi’nden sinirbilimci Alexander Huth, The Scientist ile yaptığı görüşmede, “Yirmi yıl evvel dünyadaki rastgele bir bilişsel sinirbilimciye bunun mümkün olup olmadığını sorsaydınız, sizinle dalga geçercesine gülerlerdi” dedi. Huth ve meslektaşları, şimdi hakemler tarafından incelenmemiş bir çalışmada atılımlarını açıklarken, şifre çözücülerinin gelecekteki çok gayeli beyin-bilgisayar arayüzlerine nasıl uygulanabileceğini açıklıyor.
Tipik olarak bu cins aygıtlar, kişisel nöronların gerçek vakitli ateşleme modellerini tespit edebilen elektrot dizilerini kullanarak, konuşamayan şahıslar tarafından irtibat yardımcıları olarak kullanılır. Buna karşılık, Huth’un yolu, beyin etrafındaki kan akışındaki değişiklikleri gözlemlemek ve bunları kullanıcıların kanılarıyla eşleştirmek için fMRI’yi kullanıyor.
Araştırmacılar, 16 saatlik bir mühlet boyunca podcast’leri ve kıssaları dinlerken üç gönüllünün beyinlerini tarayarak algoritmalarını geliştirdiler. Şifre çözücü, bu fMRI kayıtlarına dayanarak belli beyin aktivitesi kalıplarının anlamsal niyet temsilleriyle nasıl bağlı olduğu hakkında iddialar yapmaya başlayabilir.
Yazarlar tarafından ön baskı sürümünde belirtilene nazaran “Bu şifre çözücü, algılanan konuşmanın, hayal edilen konuşmanın ve hatta sessiz görüntülerin manasını geri kazanarak, tek bir lisan şifre çözücünün bir dizi anlamsal vazifeye uygulanabileceğini gösteren anlaşılır söz dizileri oluşturur.”
Algoritma, dinlenen sözleri gerçek bir formda varsayım etmenin yanı sıra, iştirakçilerin başlarında anlattığı kısa öyküleri de hakikat bir biçimde yorumlayarak, bu yaklaşımın yüksek sesle bağlantı kuramayanlar için uygun olabileceğini gösteriyor.
Hangi kortikal devrelerin lisanı temsil ettiği tam olarak bilinmediğinden, araştırmacılar kod çözücülerini üç farklı beyin ağı üzerinde eğittiler: Klasik lisan ağı, parietal-temporal-oksipital münasebet ağı ve prefrontal ağ. Etkileyici bir halde, bu gruplamaların her birinin söz dizilerini çözmek için kullanılabileceğini buldular, bu da fikirleri bu ağlardan rastgele birine bağımsız olarak odaklanarak yorumlamanın mümkün olabileceğini öneriyordu.
Bu etkileyici bulgulara karşın, çalışma müellifleri, “şifre çözücümüz, lisan ihtarlarının manasını muvaffakiyetle yine oluştururken, birden fazla vakit tam olarak sözcükleri bulmakta başarısız oluyor” diyor.
Huth’un söylediğine nazaran, sistem en çok zamirlerle ve birinci tekil şahıs ile üçüncü şahıs konuşmasını ayırt etmekte zorlanıyor: “Neler olduğunu epeyce yanlışsız bir halde biliyor, lakin işleri kimin yaptığını bilmiyor.”
Son olarak araştırmacılar, şifre çözücünün birinin fikirlerini, isteği yahut işbirliği olmadan deşifre etmek için kullanılıp kullanılamayacağını test ederek zihinsel mahremiyetle ilgili tasaları ele almaya çalıştılar. Algoritmanın, hayvanların isimlerini düşünerek ve manzaralarını hayal ederek dikkatlerini dağıttıklarında, kullanıcıların anlamsal niyetlerini oluşturamadığını keşfettiler.
Ayrıca müellifler, bir kişinin beyin taramaları üzerinde eğitilmiş bir şifre çözücünün öteki bir şahıstan gelen lisanı yine oluşturmak için kullanılamayacağını da belirtiyorlar.
