TÜİK, Mayıs ayı enflasyon bilgilerini Cuma sabahı açıkladı. Buna nazaran aylık TÜFE beklentilerin epeyce altında %2,98 artarken yıllık enflasyonu %73,50 düzeyine taşıdı (son 24 yılın zirvesi). Yurtiçi ÜFE ise aylık bazda %7,67 artış kaydederken, yıllık sayı %132,16 oldu. Para siyasetinin enflasyonla savaştığını söylemek mümkün değil! Bu bağlamda, yükselişin de devamı etmesi beklenirken, TÜİK’in ölçüm kalitesinin de sorgulandığını görüyoruz. Enflasyon verileri akabinde, TÜİK, tüketici fiyat endeksi (2003=100) husus sepeti ve ortalama fiyatlarını da açıklamayı durdurdu!
Açıklanan ana harcama kümeleri ortasında konut alt bölümünün aylık %2,25 yıllık ise %63,51 artış kaydettiğini görüyoruz. Bu bilgilerin sokaktaki tansiyonu tam olarak yansıtmadığını da tartışılıyor. Mesala BETAM’ın sahibinden.com verileri üzerinden yaptığı ölçümde kiralık konut fiyatlarındaki artışın İstanbul ve Ankara’da %100’ü aştığına işaret etmişti. Enflasyon sayılarına yönelik artan kredibilite sorunu beraberinde diğer problemlere da sebebiyet verebilir. Mesela, gündemde olan enflasyona endeksli tahvil (EET), enflasyona yönelik dataların soru işaretlerine sebebiyet verdiği bir ortamda, talebi baskılayabileceğini düşünüyoruz.
Öte yandan, Cuma günü KKTC İstatistik Kurumu da enflasyon bilgilerine açıkladı. KKTC’de Mayıs ayında TÜFE enflasyonu %6,63 artış kaydederken, yıllık enflasyon %98,12 ile 1995 yılına, yani 27 yıl geriye gitti. TÜİK ile KKTC İstatistik Kurumu datalarını karşılaştırdığımızda, Besin ve Alkolsüz İçecekler, Cümbüş ve Kültür, Lokanta ve Oteller ana harcama kümelerinde, KKTC datalarının TÜİK bilgilerinin 4 katı artış kaydettiğini görüyoruz. Tahminen, ENAG daha yeni yeni data toplamaya başlayabilir lakin, yıllardır data biriktiren İstanbul Ticaret Odası’nın (İTO) enflasyonu %5,84 ; ENAG’ın %5,46 ölçtüğünü de not etmiş olalım. Artık enflasyon noktasında farklı bir safhaya geçmiş durumdayız; hiperenflasyon riski küçümsenmeyecek kadar yüksek görünüyor.
Bu ortada, TÜİK’in bu yıl Ocak ayında Liderinin değiştiğini not edelim. Mart ayında iki Lider Yardımcısı da değişirken, Bloomberg’in haberine nazaran TÜİK’in Tüketici Fiyatları Küme Lideri, Cuma günü açıklanan bilgi öncesinden vazifesinden ayrıldı. Tıpkı habere nazaran bu ünitenin bağlı olduğu Fiyat İstikrarı Daire Lideri da Mayıs ayında sıhhat meselesini sebep göstererek vazifesinden ayrılmış. TÜİK’te yaşanan istifa, misyondan alma ve atama haberlerinin mevcut olan kredibilite sıkıntısını daha da artıracağını düşünüyoruz. TÜİK bilgilerinin sokaktaki gerçekleri tam yansıtmadığı için uzunca bir müddettir eleştirildiğinin de altını çizerek enflasyon konusu şimdilik noktalayalım.
Her ayın birinci cuması açıklanan ABD istihdam verisinin beklentilere paralel sonuçlandığını söyleyebiliriz. Tarım dışı bordrolu çalışan sayısı 320 bin kişi olan iddiaların üzerinde 390bin kişi artarken; işsizlik oranı %3,5 olan kestirimin bir tık üzerinde %3,6 olarak sonuçlandı. FED açısından enflasyon göstergesi olan yıllık maaş artışı ise beklentiler paralelinde %5,2 artış kaydetti. Bilginin piyasa yansıması birinci etapta nötr olsa da, ardından başı karışık olduğu her hâlinden belirli olan piyasalar, haftanın son iş gününü satışların gölgesinde tamamladı. Kuvvetli istihdam verisi resesyon riskinin azaldığına işaret ederken, piyasaların da bundan takviye bulacağını iddia etmiştik. Lâkin, enflasyonda en berbatın geride kaldığı inanışı artsa da, hâlâ yüksek seyri piyasaları rahatsız ettiğini görüyoruz.
Perşembe günü %3 yükselerek yüzlerin gülmesine sebebiyet veren ABD’nin teknoloji borsası Nasdaq, Cuma gününü %2,5 düşüşle tamamladı. Yükselişin de düşüşün de bu derece sert olmasını rasyonel bir halde açıklamakta zorlanıyoruz. FED’in enflasyon ile büyüme ortasında sıkışarak nasıl bir yol izleyeceğine yönelik telaşlı bekleyiş, yatırımcıların da önlerini görmesini güçleştiriyor.
Yeni gün ve hafta başlangıcında, Şanghay ve komşu şehirlerdeki COVID kısıtlamalarının hafifletilmesine karşın, Çin’in hizmet faaliyetinin Mayıs ayında üst üste üçüncü ay da daraldığını görüyoruz. Öte yandan, Rusya, bir aydan fazla bir mühlet içinde birinci sefer Kiev’i füzelerle vurdu. Putin batılı ulusların Ukrayna’ya daha uzun menzilli füzeler sağlaması halinde yeni gayeler vuracağı konusunda da uyardı. Savaş tüm suratı ve acımasızlığı ile devam ediyor.
İtalyan petrol şirketi Eni SpA ve İspanyol Repsol SA’nın, Rus ham petrolünü telafi etmek için önümüzdeki ay Venezuela petrolünü Avrupa’ya sevk etmeye başlayabileceklerini okuyoruz. Eni ve Repsol’ün alması beklenen petrol hacminin büyük olmadığını ve global petrol fiyatları üzerindeki rastgele bir tesirin mütevazı olacağına haberde yer verilmiş. Petrolün varil fiyatı haftayı 120 doların kıyısında kapatması akabinde yeni haftayı da emsal düzeylerden karşılıyor.
Gümüş, geride bıraktığımız haftayı, uzun bir müddettir ön plana taşıdığımız 21,85 – 22 dolar düzeyindeki teknik bölgenin etrafında salınarak net bir görünüm çizemeden tamamladı. Haftanın grafiklere kapanış bedelini yansıtacak olan Cuma günü 22,50 dolar düzeyine kadar yaşanan yükseliş, ABD verisi akabinde yerini sert bir düşüşe terk ederek haftayı 21,91 düzeyinden tamamladı. Bu sabah gümüşün yine 22,25 dolar düzeyine yükseldiğini görüyoruz. Misal bir halde, 1,855 dolar civarında bulunan teknik düzeyi etrafında salınan altın da, şimdi istikamet manasında net bir sinyal vermiyor. Piyasaların başının karışık olması da, bunda ana etken olduğunu düşünüyoruz. Risk-off modu hâkim olup dolar paha kazanınca, değerli madenlerin de çabucak paha kaybettiğini not edelim. İstikametini net olmaması ve bizim de başımızın net olmaması nedeniyle şimdilik kenarda beklemeyi tercih ediyoruz.
Tam olarak 8 haftadır kesintisiz bir biçimde düşen Bitcoin, geçen haftayı birinci sefer sonlu da olsa yükselişle tamamladı. Bitcoin’de 28,800 dolar düzeyinin altında ziyan kes çalıştıracak biçimde uzun durumların korunabileceğini düşünüyoruz. Teknik manada 34bin düzeyi hedeflenebilir.
USDTRY kuru Cuma günü 16,50 düzeyini test ederek yavaş adımlarla üste gerçek gitmeye devam ederken, teknik bir bakış açısıyla güç göstergelerinin bunu yani fiyattaki yükselişi teyit etmediğini ya da yeni bir tepe yapmadığını görüyoruz. USDTRY kurunda 14,67-14,95 alım ; 16,20 – 16,46 satım bandını değerlendirdikten sonra şimdilik kenarda beklemeyi tercih ediyoruz.
ABD borsaları, Cuma gününü sert bir düşüşle tamamlaması akabinde bu sabah vadeli süreçlerde %0,5 oranında yükselişler görülürken, Asya borsalarının da günü yükselişle kucakladıklarını görüyoruz. Avrupa Merkez Bankası’nın Avrupa’da baş gösteren enflasyon sorununa rağmen sıkılaşmaya yöneleceği beklentisi ile EURJPY paritesi 140 düzeyini aşarak yedi yılın tepesine ulaştı.
Bu hafta Perşembe günü Avrupa Merkez Bankası (ECB) toplantısı ile ABD’de Cuma günü açıklanacak TÜFE enflasyonu ön plana çıkıyor. Haftanın büyük bir kısmında kararsız bir seyir izleyeceğini düşündüğümüz global mali piyasalarda, haftanın sonuna gerçek tekrar gergin bekleyişin artabileceğini düşünüyoruz. Bugüne dönersek, içeride TCMB’nin açıklayacağı Gerçek Efektif Döviz Kuru takip edilebilir.
Cuma gününden kalan son bilgi ile bültenimizi tamamlayalım. BDDK datalarına nazaran, bankacılık dalının kârı, yılın birinci 4 ayında geçen yılın birebir devrinde nazaran yaklaşık 5 kat artarak 20,7 milyar TL’den 98,2 milyar TL’ye yükseldi. Kredi risklerini (karşı taraf riski) bu sayıların içerisinde tam olarak göremesek de (!) yaşanan bu derece sert yükselişte, enflasyona endeksli tahviller ve yabancı para cinsinden tahvillerin büyük bir hissesi olduğunu söyleyebiliriz. TCMB faizinin enflasyonun fersah fersah uzağında olması, kredi ve mevduat faiz makasının açılması kesimin kârlılığını artırırken, tasarruf sahibinden kredi kullanana da benzerine az rastlanır bir servet transferi yaşandığının altını kalınca çizmek gerekiyor.
iktisatbank.com