Konutta yüksek fiyat dönemi bitti mi?

BLOOMBERG HT ARAŞTIRMA

Dünyada ve Türkiye’de fiyatları süratli artan konut kesiminde artık de kredi faizlerinin Ayrancı travesti artması eriyen gelirler artan maliyetlerle suratı yavaşlayan konut üretimi sakinlik hatta gerileme ye yol açtı Konut dalında yaşanan ani soğuma yüksek fiyatla alınan meskenleri sorgular hale getirdi

ABD’de talep zayıfladı Ayrancı travestileri

ABD yükselen faizlerin konut piyasasının soğutmaya başladığı gözlenen ülkelerden biri ABD de 30 yıllık konut kredisi faizi geçen hafta yüzde 5 78 e ulaşarak 2008 doruğunu gördü Konut kredisi faizleri Travesti Ayrancı ortalamada yarım yüzyılın en sert yükselişini göstermesinin akabinde talep zayıflaması başladı Zayıflayan talep ise hem konut üreticilerinin hem de mevcut konut satıcılarının fiyatları düşürmesine sebep oldu

22 Mayıs ile biten hafta itibariyle son dört hafta içerisinde ABD de konut satıcılarının yüzde 20 si fiyatları düşürmüş durumda Bu oran Ekim 2019 dan bu yana görülen en yüksek düzey olduğu manasına geliyor Hatta salgın periyodunda nispeten daha düşük fiyatları ile istek gören Boise Idaho üzere bölgelerde Nisan ayı itibariyle konut fiyatlarını düşüren satıcıların oranı yüzde 41 lere kadar ulaşıyor

Redfin Başekonomisti Daryl Fairweather konut satıcılarının alıcı piyasası bu derece sıkışmışken fiyatları salgın periyodundaki üzere artıramayacaklarının farkında olduklarını düşünüyor Hatta Fairweather a nazaran konut talebinin oluşabilmesi için fiyatların daha da düşmesi gerek

Seneye yüzde 5’e düşecek

ABD de tek kişilik bir meskenin fiyatı 2021 yılında yüzde 18 artış göstermesinin akabinde Freddie Mac e nazaran bu artış suratı 2022 de yüzde 10 a 2023 te ise yüzde 5 lere kadar yavaşlayacak Aslında bu kadar sert yükselmiş konut fiyatları için bu oranda ivme kaybı da hayli yüksek kalıyor Hakikaten Freddie Mac Baş Ekonomist Yardımcısı Len Kiefer e nazaran satılık mesken sayısında azalış milenyum çağında doğanların bu periyotta evleniyor ve aile kurmaları ile konuta olan talebin devam etmesi konut piyasasında fiyat trendinin salgın sonrası olduğu kadar sert bir yükseliş olmasa da devam ettirecek

Daha kısa vadede ABD de konut piyasasında neler oluyor diye bakacak olursak emlak piyasasında şuan yaşanan ani soğumanın sonucunca ABD nin iki emlak şirketinden Redfin ve Compass Inc geçtiğimiz hafta işten çıkarma yapacaklarını açıkladılar

İngiltere’de durumu konut arayanlar belirleyecek

İngiltere de 2 yıllık tarihi yükselişlerin akabinde konut fiyatlarındaki ivme bir ölçü yavaşlamış görünüyor Pandemi uygulamaları kapsamında 2020 ve 2021 Temmuz ayları ortasında 500 bin pound fiyatına kadar olan konut satışlarında damga vergisi muafiyeti uygulanan ülkede Londra merkezli gayrimenkul danışmanlık şirketi Knight Frank ten Tom Bill e nazaran konut fiyatları iktisattan kopuk olarak süratle yükseldi İngiltere Merkez Bankası geçen aylarda faizleri tam 5 sefer artırırken devamının da gelmesi bekleniyor Tom Bill e nazaran atılan bu adımlar emlak piyasasını yılın kalanında bir ölçü soğutabilir Arz tarafının düzelmesi ve arayışta olanların seyri ise uzun devirde belirleyici olabilir

Yeni konut müsaadeleri son 2 yılın en düşük düzeyinde Alıma dönük müracaatlar da Mayıs ta 8 ayın akabinde geriledi Emlak uzmanı Aneisha Beveridge insanların genel iktisat hakkında karamsar olduğunu ve bilhassa savaşın hayat maliyetlerini olumsuz etkilemesinin fikirlerini etkilediğini söylüyor

İngiltere Merkez Bankası konut kredilerinin geri ödenebilirliğine yönelik gerilim testlerini Ağustos prestiji ile rafa kaldırırken bu durumun konut arayışındakilerin imkanları olmayan maksatlara yönelmeleri ile yeni riskler doğurabileceğine dikkat çekiliyor Londra üzere milletlerarası bilinirliği olan bölgelerde ilgi hala yüksek fakat Birmingham Liverpool ve Manchester üzere ikincil kentlerde fiyatlar başkentte olduğundan daha süratli artıyor

Tom Bill İngiltere nin hukukun üstünlüğüne sahip bir ülke olarak görüldüğü âlâ okullara sahip olması ve özel mülkiyete hürmet üzere ögeler nedeniyle her vakit terchi edileceğini de ekliyor

Çekya Emlak balonu araştımasında ikinci sırada

Çekya ve Macaristan yüksek mesken sahipliği oranı ile Avrupa da dikkat çekiyor Prag merkezli yatırım danışmanlığı şirketi Cyrrus tan kıdemli ekonomist Vit Hradil ülkenin genel görünümüne ait bu duruma ilaveten süratle yükselen enflasyon ve düşük işsizlik oranlarını ekliyor Üretim müsaadesi alırken izlenen karmaşık prosedür ve son periyotta artan yurt dışından ülkeye çalışmak için gelenlerin ilgisi konut fiyatlarını ücret artışlarının çok çok üzerinde yükseltti Londra merkezli data sağlayıcı CEIC e nazaran 2021 sonunda yıllık bazda yüzde 26 artış görüldü Böylece AB içerisinde sıradan yurttaş ortalama geliri ile emlak fiyatları ortasında en büyük farkın bulunduğu ülke Çekya oldu

Mayıs ayında yüzde 16’ya ulaşan enflasyonu dizginlemek için Çekya Merkez Bankası mali sıkılaştırma siyasetine başvurdu Ülkede faiz oranları 1999’dan bu yana en yüksek düzeye yükseldi Mevzuya ait Vit Hradil in görüşü ise yükselen faiz oranlarına rağmen beklenen talep düşüşünün gerçekleşmediği istikametinde

Prag ta görsel üretimci olarak çalışan İrlanda vatandaşı Meera Sankar tek yatak odalı bir mesken bulmak için ayırdığı 3 milyon Koruna 130 bin dolar ile sonuç elde edebilmiş değil Bu meblağı iki katına çıkarmasına karşın hala başını sokacak inançlı ve standartlarına yakın bir konut bulamadığını belirtiyor Tıpkı bütçe ile İrlanda nın Cork kentinde ya da babasının memleketi Hindistan da 150 metrekarelik dev bir meskende yaşayabileceğini de eklemeden geçemiyor

Çekya Bloomberg Economics in konut balon araştırmasında ikinci sırada yer alıyor Çekya yı son olarak Başbakan Orban ın doğum teşviki için konut teşviklerini artırdığı komşusu Macaristan takip ediyor

Macaristan’da 2021 son çeyrekte artış yüzde 20

Macaristan da konut dataları Eurostat datalarına nazaran 2021 son çeyrekte yıllık bazda fiyatlar neredeyse yüzde 20 artmış durumda Ukrayna da yaşanan savaş nedeniyle bilhassa artan güç fiyatları ve inşaat işgücündeki sıkışıklıklar durumu daha da zorlaştırmış görünüyor Macaristan Merkez Bankası da geçtiğimiz hafta beklenmedik biçimde 50 baz puanlık faiz artırımı gerçekleştirdi

Yeni Zelanda’da müzik bu yıl sonu bitebilir

Yeni Zelanda da konut fiyatları 2021 yılında yıllık yüzde 30 ile rekor düzeyde artış gösterdi Lakin uzmanlar 2022 yılında müziğin sona ermesi bekleniyor Bloomberg Terminal de yer alan bir örnekte Yeni Zelandalı bir aile 2 milyon Yeni Zelanda dolarına satmayı planladığı dairelerini lokal hükümette 1 8 milyon Yeni Zelanda doları fiyata satmakta zorlanıyor Bilhassa Nisan ayında 50 baz puanlık faiz artımı ile 22 yılın en yüksek faiz artışını gerçekleştiren RBNZ konut kesimindeki tüm rüzgarı değiştirdi Yeni Zelandalı ailenin ise dairesi ülkede hayli tanınan olan açık artırma ile satıldı Husus ile ilgili açıklama yapan yetkili her geçen hafta dairenin satış fiyatından 100 bin Yeni Zelanda doları indirime gidilmesine sebep olduğunu söyledi Ekonomistler ise Yeni Zelanda da konut fiyatlarının bu yıl yüzde 10 düşebileceğini hatta 2021 tepesinden geri çekilmesinin yüzde 20 lere ulaşabileceğini düşünüyor Mortgage faizleri tarafında ise geçen yıl konut sahibi olanlar yüzde 2 5 ile kredi kullanırken bu yıl oran yüzde 6 ya yaklaştı Bu artışın ise sürmeye devam etmesi bekleniyor

Kanada’da fiyatlar iki aydır düşüyor

Kanada salgının başından bu yana konut fiyatlarının en sert yükseldiği ülkelerden biri oldu Yalnızca iki yıl içerisinde yüzde 50 yükselişi gören Toronto Vancouver üzere emlak piyasasının en sıcak olduğu bölgelerde fiyatlar düşmeye başladı Nisan ayında iki yılın akabinde birinci düşüşü yaşayan konut fiyatları Mayıs ayında da bu düşüşü sürdürdü Emlak piyasası bilhassa yükselen enflasyon karşısında Kanada Merkez Bankası nın faizleri artıracağı görüşü ile tüm dünyada olduğu üzere ısınmıştı Yükselen enflasyonla artan fiyatlar faiz düşükken piyasaya girmeye çalışan alıcılar tüm dünyada olduğu üzere panikle yükselen konut fiyatlarına sebep olmuştu Lakin gelinen noktada alıcılar iki ay üst üste yaşanan konut fiyat düşüşünden korkarak mesken almak için verdikleri depozitodan bile vazgeçecek noktaya geldi Gerçekten yılbaşında yüzde 0 25 olan faizler gelinen noktada yüzde 1 5 a ulaşmış olsa bile artık yeni konut alacaklar için fiyatların erişilemez hale gelmiş olması piyasayı soğutmaya başladı Sert yükselen faizlerin konut alımını zorlaştırması ile konut fiyatlarında düşüş öngörülürken Ulusal Kanada Bankası konut fiyatlarının Kanada da yüzde 10 kadar daha düşmesini bekliyor

Türkiye’de yapı istatistikleri geriledi fiyat artışı sürdü

Türkiye de ise konut dalı artan üretim maliyeti yavaşlayan yeni konut başlangıçları negatif faiz ortamı enflasyona karşı korunma kur şoku güçlü talep yabancı talebi ve göç üzere ana ögeler fiyatların önemli oranda artmasına sebep oldu Son gelen datalara nazaran 2022 yılı Nisan ayında bir evvelki aya nazaran yüzde 10 2 oranında artan Konut Fiyat Endeksi bir evvelki yılın tıpkı ayına nazaran nominal olarak yüzde 127 0 gerçek olarak ise yüzde 34 9 oranında arttı Dalın en kıymetli kenti olan İstanbul da artış yüzde 142 Rusya nın Ukrayna yı işgali ile talebin artığı Akdeniz bölgesinde Muğla Aydın ve Denizli de yüzde 146 Antalya da ise yüzde 158 ile en fazla artan konut fiyatı olan kentler olarak yer aldı Türkiye de ünite metrekare fiyatı 2022 Nisan ayında 10 574 TL olurken geçen yıl bu sayı 4 200 TL düzeylerindeydi İstanbul da ise ortalama 100 metrekare bir dairenin ünite fiyatı ise 1 7 milyon TL ye çıktı