Kripto para tüccarları piyasanın önemli bir halde eridiği, 1000’den fazla çalışanın işinden olduğu ve dalın ‘kripto kışının’ eşiğine geldiği bir haftanın akabinde daha büyük bir kriz için hazırlanıyor.
Yükselen enflasyon, global merkez bankalarının faiz oranlarını artırması ve teknoloji paylarındaki düşüş kripto para piyasalarında 2021’in Kasım ayından bu yana harikulâde düşüşleri tetikledi. Kripto piyasalarında aylardır devam eden düşüşler geçtiğimiz hafta kripto platformları Celsius ve Babel’ın para çekimlerini dondurmasına ve Coinbase’in çalışanlarının beşte birini işten çıkaracağını açıklamasına yol açtı. Kelam konusu haberler kripto para ünitelerindeki düşüşleri hızlandırdı. Geçtiğimiz hafta sonu Bitcoin 2020’den bu yana görülmeyen düzeylere gerilemiş ve 20 bin doların altına düştü.
Financial News’in haberine nazaran Avrupa’nın en büyük varlık yöneticisi Amundi’nin Baş Yatırım Sorumlusu Vincent Mortier kripto para üniteleriyle ilgili açıklamasında, “Parlak bir gelecek tasavvur etmek şimdilik mümkün değil. Kripto para ünitelerinin birçoklarına olan inanç ağır bir biçimde hasar gördü” tabirlerine yer verdi. Amundi Bitcoin’e yatırım yapmıyor. Dev yatırım firmasından kripto para ünitelerine ait daha evvel de eleştirel yorumlar gelmişti.
Kripto para ünitelerindeki çöküş geçtiğimiz ay sabit coin (stablecoin) terraUSD ve kardeş para ünitesi Luna’nın çöküşüyle birlikte güçlenmişti. Bitcoin geçtiğimiz hafta %30’luk düşüş kaydetti. 18.948 dolara kadar düşen Bitcoin yeni haftada bir ölçü toparlandı. 20 bin dolar hududunu tekrar geçen Bitcoin Pazartesi günü itibariyle 20.500 dolar civarında hareket ediyor.
1,4 trilyon dolarlık varlığın yöneticisi olan PGIM’in Tematik Araştırmalar Lideri Shehriyar Antia, “Bu çöküş farklı hissettiriyor. Bu sever zayıflıklar daha derin ve tüm sistemi sarsıyor” sözlerine yer verdi.
Kripto para firması GlobalBlock Analisti Marcus Sotiriou da bu karamsarlığı paylaşıyor: “Şu an insanların açgözlülüğünün tesirini ve kaldıraçların çok kullanımını görüyoruz. Bunun burada biteceğini sanmıyorum” dedi.
Sotiriou “kripto kışı”nın başladığını ve bu sürecin kripto fiyatlarında daima düşüşlerin yaşandığı Ocak 2018 yılıyla benzerlikler taşıdığını söyledi. Kripto uzmanına nazaran Celsius’taki krizin “büyük bir zincirleme etkisi” olabilir. Sotiriou, “Aynı mukadderatı paylaşacak gibisi şirketler var” sözlerine yer verdi.
İngiltere’de listelenen sigorta şirketi Aviva’nın varlık idaresi kolu, kripto piyasasındaki krizin öteki varlık sınıflarına yayılması riskleri nedeniyle dijital varlıkları yakından takip ediyor. Aviva kripto paralardaki uzun vadeli gerilemelerin bankalar üzere bu piyasaya yatırım yapan birtakım kurumları olumsuz etkileyebileceğini belirtiyor.
Aviva Investors Çoklu Varlıklar Takımı Portföy Yöneticisi Guillaume Paillat, “Geleneksel bankalar kripto para üniteleriyle daha bağlantılı hale geldi. Birtakım ticaret masaları negatif sayılar göstermeye başlarsa bu bizim üzere yatırımcıları da etkiler” sözlerine yer verdi.
Coinbase bu ay 1100 çalışanının işine son verdi. Kripto borsası, Goldman Sachs, JPMorgan ve BlackRock üzere firmaların eski çalışanlarına yaptığı yüzlerce iş teklifini de geri çekti. Crypto.com ve BlockFi’nin de 400 kişiyi işten çıkardı. Kripto borsası Gemini, işgücünün %10 oranında düşürmeyi planlıyor.
Düzenleyici kurumlar da uzun bir müddettir kripto para piyasalarına gözlerini dikmiş durumda. ABD Menkul Değerler ve Borsa Kurulu Lideri Gary Gensler, daha evvelki bir açıklamasında bölümü “Vahşi Batı” ile karşılaştırmıştı. Dalın kontrol eksikliği piyasayı spekülasyonlara açık hale getiriyor ve bu durum en fazla perakende yatırımcıları ediyor. Dala ait denetlemelerin en son yansıması ise Brezilya’da görüldü. Kripto borsası Binance, yeni merkez bankası siyasetlerinin akabinde Brezilya’da para çekme ve mevduat süreçlerini askıya aldı.