Dünya Sıhhat Örgütü bilgilerine nazaran, Maymun çiçeği virüsü birinci Orta ve Batı Afrika’daki tropik yağmur ormanlarında ortaya çıktı. Birleşik Krallık Sıhhat Güvenliği Ajansı’na (UKHSA) nazaran, Maymun Çiçeği beşerler ortasında kolaylıkla yayılmayan ender bir viral enfeksiyon. DSÖ, bulaşmanın, enfekte hayvanların kan, beden sıvıları yahut deri yahut mukoza lezyonları ile direkt temas yoluyla gerçekleşebileceği görüşünde. İngiltere, İspanya, Portekiz, İtalya, İsveç, Kanada ve ABD’den sonra Belçika’da da görüldü. Virüs şimdi Türkiye’de tespit edilmedi.
MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ HANGİ ÜLKELERDE GÖRÜLDÜ?
Birinci olayın 7 Mayıs’ta görüldüğü İngiltere’nin akabinde Maymun Çiçeği virüsü ABD, Kanada, İspanya, Belçika, Fransa, Portekiz, İtalya, İsveç, Almanya, Avustralya’nın akabinde İsrail’de de görüldü.
İngiltere’de 11 yeni hadise daha tespit edildi. Hadise sayısı 20’ye çıktı. İspanya’da da 14 yeni olayla toplam sayı 21’i buldu. Avrupa’da toplam hadise sayısı 100’ü aştı.
MAYMUN ÇİÇEĞİ NEDİR?
Maymun Çiçeği, 1980’li yıllarda büsbütün ortadan kalkan çiçek hastalığının daha az bulaşıcı, daha hafif semptomlara neden olan ve daha az ölümcül hastalığa yol açan bir çeşit akraba virüsü olarak biliniyor.
ABD Hastalık Denetim Merkezlerine (CDC) nazaran, Maymun Çiçeği, virüs enfeksiyonu sonucu meydana gelen az hastalıklardan biri.
MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜNÜN BELİRTİLERİ NELER?
Kuluçka müddeti (enfeksiyondan semptomların başlangıcına kadar olan aralık) çoklukla 6 ila 13 gün ortasındadır, lakin 5 ila 21 gün ortasında değişebilir.
Enfeksiyon iki periyoda ayrılabilir:
Ateş, ağır baş ağrısı, lenfadenopati (lenf bezlerinin şişmesi), sırt ağrısı, kas ağrıları ve şiddetli halsizlik ile karakterize invazyon devri 0-5 gün ortasında sürer. Lenfadenopati, başlangıçta emsal görünebilen başka hastalıklarla (suçiçeği, kızamık, çiçek hastalığı) karşılaştırıldığında maymun çiçeği virüsü olayının ayırt edici bir özelliğidir.
Deri döküntüsü ekseriyetle ateşin ortaya çıkmasından sonraki 1-3 gün içinde başlar. Döküntü, gövdeden fazla yüz ve ekstremitelerde daha konsantre olma eğilimindedir. Döküntüler genelde yüzde başlayıp (vakaların %95’inde) ve avuç içlerini ve ayak tabanlarını (vakaların %75’inde) tesirler. Ayrıyeten oral mukozalar (vakaların %70’inde), genital bölge (%30) ve konjonktiva ile birlikte kornea da (%20) etkilenir. Döküntü, ardışık olarak maküllerden (düz tabanlı lezyonlar) papüllere (hafifçe kabarık sert lezyonlar), veziküllere (berrak sıvı ile dolu lezyonlar), püstüllere (sarımsı sıvı ile dolu lezyonlar) ve kuruyup dökülen kabuklara yanlışsız değişiklik gösterir.
Monkeypox çoklukla 2 ila 4 hafta süren semptomları olan kendi kendini sınırlayan bir hastalıktır. Şiddetli hadiseler çocuklar ortasında daha sık görülür. Maymun çiçeği virüsü hadise mevt oranı genel popülasyonda %0 ile %11 ortasında değişmektedir ve küçük çocuklar ortasında daha yüksektir.
HASTALIKTAN KORUNMA SİSTEMLERİ
Maymun çiçeği virüsü ile enfeksiyonu önlemek için alınabilecek tedbirler;
-
Virüsü barındırabilecek hayvanlarla temastan kaçının (maymun çiçeğinin meydana geldiği bölgelerde hasta olan yahut meyyit bulunan hayvanlar dahil).
-
Hasta bir hayvanla temas etmiş rastgele bir kontamine materyalle temastan kaçının.
-
Enfekte hastaları, enfeksiyon riski altında olabilecek başkalarından izole edin.
-
Enfekte hayvanlar yahut beşerlerle temastan sonra âlâ el hijyeni uygulayın. Örneğin, ellerinizi sabun ve suyla yıkamak yahut alkol bazlı el dezenfektanı kullanmak.
-
Hastalara ile temas ederken şahsî esirgeyici ekipman (KKD) kullanın.
MAYMUN ÇİÇEĞİNİN TEDAVİSİ VAR MI?
DSÖ’ye nazaran, şu anda Maymun Çiçeği için önerilen özel bir tedavi yok. Çiçek hastalığına karşı aşılamanın hastalığı önlemede yaklaşık yüzde 85 oranında tesirli olduğu tespit edildi. Bu nedenle, önemli maymun hastalığı semptomlarını önlemek için çocuklukta evvelden çiçek aşısı yapılmasını öneriliyor.
Maymun Çiçeği virüsünün doğal konağı kemirgenlerin yanı sıra ip sincapları, ağaç sincapları, yurt, primatlar ve başka cinsler de virüsün taşıyıcıları olarak tanımlandı. Maymun Çiçeği virüsü taşıyan şahısların birçok hastalığı hafif atlatıyor. 2003 yılında ABD’de yaşanan yayılmada, 47 kişi ölmüştü.
MAYMUN ÇİÇEĞİ NASIL BULAŞIR?
Maymun Çiçeği’nin doğal nedeni şimdi tespit edilmedi, lakin kemirgenler en muhtemel kaynak olmasına karşın, enfekte hayvanlardan az pişmiş et ve öbür hayvansal eserleri yemenin mümkün bir risk faktörü olacağı kestirim ediliyor
DSÖ, bulaşmanın, enfekte hayvanların kan, beden sıvıları yahut deri yahut mukoza lezyonları ile direkt temas yoluyla gerçekleşebileceği görüşünde.
Maymun Çiçeği virüsü taşıyan bireylerin birçok hastalığı hafif atlatsa bile DSÖ’ye nazaran, bu virüsten mevt oranı yüzde 11 civarında. Çocuklar ve gençlerde mevt oranı daha fazla olabiliyor.