Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB)’nın kripto paralarla ilgili yaptığı son düzenlemeye nazaran, kripto varlıklar ödemelerde direkt ve dolaylı olarak kullanılamayacak. Tartışmalara neden olan bu düzenlemeninAnayasa’ya muhalif olduğu ileri sürüldü. Akademisyenler, temel hakları sınırlayan düzenlemenin yönetmelikle değil kanunla yapılması gerektiğini savunuyor.
İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi ve İ.Ü. Daima Eğitim Merkezi bünyesinde, Lexcio kurucu ortağı Av. Abide Gülel ve Prof. Dr. H. Burak Gemalmaz tarafından hazırlanan “Blokzincir Teknolojileri ve Hukuksal Altyapısı” sertifika programında, Türkiye’de kripto varlıklarla ilgili yapılan son yasal düzenlemeler tartışıldı.
Merkez Bankası’nın kripto para düzenlemesinin yönetmelikle değil kanunla yapılması gerektiğini söyleyen İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. H. Burak Gemalmaz, bu mevzudaki görüşlerini şöyle lisana getirdi:
“Mülkiyet hakkı temel haktır anayasamızda yazıyor. Bunu bir yönetmelikle nasıl sınırlayabilirsiniz? Yalnızca kanunla sınırlanabilir. Merkez Bankası kanununda bir parayı para saymama yetkisi veren bir düzenleme var mı? Merkez Bankası’na verilmiş genel misyon, genel yetki her şeyi yapabileceği manasına mı geliyor? Temel haklar sınırlanırken yetkilerin kanunda net olarak düzenlenmesi gerekir. Hangi ölçüde yapabilir, nereye kadar yapabilir, nasıl yapabilir hepsi yazacak. Biz buna temelli öge doktrini diyoruz. Kanun kuruma bir düzenleme yaparken temel haklar konusunda, düzenlemenin temelli ögelerinin kanunda yer alması gerekiyor. Yok bu türlü bir yetki, genel karar bunlar.”
“ELMAYLA OTOMOBİL TAKAS EDEBİLİRSİNİZ LAKİN KRİPTO VARLIKLA BİR ŞEY ELDE EDEMİYORSUNUZ”
Kripto para yönetmeliğinin geç kalınmışlığın tezahürü olduğu, devletin paniğe kapılarak bu türlü bir düzenleme yaptığını belirten Çukurova Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden Dr. Fatih Cengil ise şu hususlara dikkati çekti:
“Yönetmelik aslında şöyle bir durum ortaya çıkardı: Kripto varlıkları paha olarak görmüyor. Yani bu kripto varlıkların kıymeti değişebilir, ben bunu bedel olarak görmüyorum. Yasaklamıyorum zira çok geç kaldım. Herkes satın aldı. Bu saatten sonra yasaklayamam. Alıp satabilirsiniz ancak bir paha olarak getirmeyin diyor. Bunun karşılığında bir şey elde edemezsiniz diyor. Garip tarafı burada ortaya çıkıyor.
Elmayla otomobil takas edebilirsiniz, kripto varlık alım satımı yasak değil lakin karşılığında bir şey elde edemiyorsunuz.
Yönetmelik öncesi kripto varlık ile bir şey elde etmek takas yani trampa mukavelesi oluyordu Borçlar Kanunu unsur 282 kapsamında. Yönetmelik bunu da kaldırdı.
Esasında bu yaşananlar kripto varlıkların para olarak teyididir. Millet para olarak kullanmaya başladı. Bu yüzden devlet para olarak kullanılma eğilimine karşı çıkıyor.
Geçkalınmışlığın tezahüdür bu yönetmelik. Pandemi öncesinde bilhassa Bitcoin 3 bin dolara kadar düştü. Pandemiden sonra önemli bir ivme kazandı. Devlette paniğe kapıldı ve bundan kaynaklı meseleler yaşanmasın diye bu türlü bir düzenleme yaptı.
Burada değerli konulardan birisi paranın çıkışı. Havaalanına gitseniz üzerinizde belirli miktardakinden fazlasını çıkartamazsınız. Lakin 5-10 milyar dolar kripto parayı sallana sallana dışarı çıkartabilirsiniz. İşte devlet paranın dışarı çıkmamasını istedi.”