Erken emekli olmak milyonlarca kişinin hayali ve bunun birçok yolu var. Toplumsal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) belirlediği askerlik, doğum borçlanması, malullük gibi birtakım durumlarda erken emeklilik mümkün. Sigorta primlerinin 18 yaşından evvel yatırılması da erken emekliliğe büyük ölçüde tesir ediyor. Bu yaştan evvelki mühletlere ilişkin sigorta günleri kaybolmuyor, emeklilikte aranan prim gün sayısında hesaba katılıyor. Bu yaştan evvelki çalışmaların emekliliğe tesirinde Nisan 1981 tarihi kıymet taşıyor. Pekala, kimler erken emekli olabilir? İşte o çok merak edilen mevzu hakkında merak edilen tüm soruların yanıtları…
1- Sigorta primlerimin 18 yaşından evvel yatırılmasının emekliliğime bir tesiri var mı?
Bu yaştan evvelki mühletlere ilişkin sigorta günleri kaybolmuyor, emeklilikte aranan prim gün sayısında hesaba katılıyor. Bu yaştan evvelki çalışmaların emekliliğe tesirinde Nisan 1981, Eylül 1999 öncesi tarihi kıymet taşıyor. Sigortalılık müddetinin bu yaşın doldurulduğu tarihte başlayacağına yönelik karar 1 Nisan 1981 öncesi sigortalı çalışmaya başlayan SSK’lıları etkilemiyor.
2- 18 yaş altı çalışmaların sigorta başlangıcı kabul edilmesine yönelik istisnalar neler?
Bu tarihte sigortalı olanlar için Toplumsal Sigortalar Kanunu’nun 81. unsuru geçerlidir. Buna nazaran çalışanlar 18 yaş öncesinde ya da sonrasında olmasına bakılmadan işe giriş tarihine nazaran kademeli sisteme tabidir. Bir öbür istisna da Nisan 1981 yılından evvel girenler için geçerli. Başladıkları tarihte isterse 14 yaşında olsunlar sigortalılık başlangıç tarihi kabul edilir ve emeklilik buna nazaran hesaplanır.
3- Çocuk yaşta sigorta malullük ve vefat aylığı bağlatır mı?
Sigortalıya malullük aylığı bağlanması ve mevti halinde yakınlarına vefat aylığı bağlanmasında değerli rol oynar. Genel Sıhhat Sigortası ve Toplumsal Sigortalar Kanunu’na nazaran uzun vadeli sigorta olan malullük, yaşlılık ve vefat sigortasına tabi çalışmak sigorta başlangıcı olarak kabul edilir. Bunun için de 18 yaşın doldurulduğu tarih başlangıç kabul edilir. Bu tarihten evvelki müddetler için ödenen primler yalnızca prim ödeme gün sayısı hesabına katılır. Ekim 2008 öncesi SSK, Bağ-Kur kapsamındakilere yaşlılık aylığında geçerli olan 18 yaş uygulaması mevt ve malullük aylıklarında uygulanmaz. Örneğin 16 yaşındayken sigortalı çalışmaya başlayan ve 1000 prim günü olan bir şahsa çalışma gücünün yüzde 70’ini kaybettiğinde 10 yıl sigortalılık müddeti, 1800 prim günüyle malullük aylığı bağlanır.
4- Çocukları küçük yaşta sigorta ettirmek erken emekli eder mi?
Emeklilik şartları 2000 öncesi, 2000-2008 ortası ve 2008 sonrası olmak üzere 3 periyoda ayrılıyor. 2008 öncesinde küçük yaşta sigortalı gösterilenler bugün erken yaşta emekli olabiliyor. Eylül 1999 öncesi sigortalı olan bayanlar 56, erkekler 58 yaşında SSK’dan emekli aylığına hak kazanıyor. Nisan 2008 tarihinden evvel girişi olan bayanlar 58, erkekler 60 yaşını doldurduğunda 7 bin prim günüyle SSK’dan emekli olabiliyor. Bu devirde çalışmaya başladığında 18 yaşın altında olanlar prim günü, yaşı doldurduğunda emekli aylığına hak kazanıyor. Bugün itibariyle çocukları sigortalı yapmak erken emeklilik hakkı sağlamıyor.
5-Farklı sicil numaralarımın olması emekliliği olumsuz tesirler mi?
Birden çok SSK numarası önemli ezalara neden olabilir. Emeklilik öncesi kesinlikle sicil numaralarının birleştirilmesi gerekiyor.
6- Emeklilik dilekçesi vermeden evvel yaptığım yaş düzeltmesinin bir tesiri olur mu?
Emeklilik açısından birinci kere sigortalı olarak çalışılmaya başlanan tarihte nüfus kaydındaki doğum tarihi geçerli kabul edilir. Birinci kez çalışmaya başladıktan sonra mahkeme kararıyla yapılan düzeltmeler emeklilik süreçlerinde geçerli kabul edilmiyor. Sigortalı olunan tarihten evvel yapılan yaş büyütmeleri emeklilik açısından kabul ediliyor.
7- Staj devrini borçlanabilir miyim?
Eğitim devrinde yapılan stajlar emekliliğe temel olan uzun vadeli sigorta primi olarak ödenmiyor. Bu nedenli sigorta başlangıcı kabul edilmiyor. Fakat doğum borçlanmasında başlangıç olarak kabul ediliyor. Staj sonrası doğum yapan bayan çalışanlar, tescil kuralını yerine getirmiş kabul ediliyor.
8- Borçlanma emekliliği ne kadar öne çeker?
Sigortalı çalışmadan evvel askerliğini yapanlar prim günü eksik olmasa da borçlanmaya giderek erken emekliliğe hak kazanabilir. Kimi durumlarda bir günlük borçlanma emeklilik tarihini 1 yıl öne çekebilir.