TAHSİN AKÇA
Çip krizinin tesirlerinin devam etmesi ve öbür tedarik problemleriyle lojistik maliyetinin otomotiv fiyatlarını artırması Türkiye’de ortalama gelire nazaran erişim mühletini yerli arabalarda bile 5 yılın üzerine çıkardı.
Toplumsal Güvenlik Kurumu’na bildirilen tüm kesimleri kapsayan günlük yararlar üzerinden hesaplanan ortalama fiyata nazaran Türkiye genelinde ortalama net aylık Mart 2022 itabiriyle 6 bin 170 lira seviyesinde. Bir yıl evvel bu sayı 4 bin 280 lira düzeyindeydi.
Fakat bildirilen ortalama aylık gelirdeki artış, yüksek enflasyon karşısında araba satın alma gücünü artırmaya yetmedi.
Yalnızca Türkiye’de üretilen yerli araba fiyatları temel alındığında bile aylık gelire nazaran arabaya erişim müddeti 5 yılın üzerine çıkmış durumda. Bu mühlet bir yıl evvel mayıs ayında 3 yıl ve biraz altında seyrediyordu.
Geçen yıl mayıs ayı itibariyle fiyatı 168 bin lira olan Fiat Egea Akaryakıtlı Manuel model için 4.280 TL ortalama aylık gelire nazaran 39 ay olan erişim mühleti, bu yıl 380 bin TL’ye ulaşan fiyat dikkate alındığında aylık gelir 6.170 TL’ye çıkmasına rağmen 62 aya uzamış durumda.
Birebir formda geçen yıl fiyatı 188 bin TL olan Yeni Clio 90 BG Otomotik Vites modele erişim 44 ay iken bu yıl mühlet 5 yılın da 9 ay üzerine çıkarak 69 aya çıktı.
Konutta müddet artışı hudutlu kaldı
Konuta erişimde ise tablo biraz daha farklı. Konut fiyatları da süratli artmasına rağmen arabanın gerisinde kaldığı için erişim süresindeki artış birebir ölçüde dramatik biçimde artmadı.
Endeksa.com verisine nazaran geçen yıl Türkiye genelinde ortalama konut fiyatı 760 bin lirayken bu yıl 1 milyon 114 bin TL’ye yükseldi. Ortalama konut fiyatı geçen yılın 1,4 katına ulaştı.
Bu artışa rağmen ortalama aylıktaki artış da dikkate alındığında geçen yıl ortalama konut edinme mühleti 177 ay iken, bu yıl artan fiyata nazaran erişim müddeti 180 aya yükselmiş durumda.
“Yüzde 85-90 arttı”
Mevzuya ait Bloomberg HT’ye değerlendirmelerde bulunan Gülan Group İdare Heyeti Lideri Alp Gülan, metal fiyatları ve lojistik maliyetleriyle araç bedelinin yüzde 85-90 arttığını, kurun araba fiyatlamalarında yüzde 70’ten fazla tesirli olduğunu belirtti. Fiyatların çok süratli yükseldiğini lisana getiren Gülan, 2023 yılı sonuna kadar tedarik zincirinde düzelme beklenmediğini de kelamlarına ekledi.
“350 binin altında araç yok”
Mevzuya ait konuşan Odak Oto Satış ve Pazarlama Müdürü Emrah Ünlü de satışları yüzde 60’nın yatırım maksatlı olduğunu belirterek, “Halen 350 bin liranın altında sıfır araba bulma bahtı yok” dedi.