Size “Bakın borsamız coştu, kazanan kazanana” dediklerinde dönüp bunu diyenlere “Kimmiş o kazananlar” diye sormayı unutmayın. Vakit zaman söz ettiğimiz üzere, manşete takılmayın, dataların ayrıntısına bakın zira şeytan detayda zımnidir.
Dün TÜİK farklı yatırım araçlarının enflasyondan arındırılmış getirilerine ait bilgileri yayımladı. Kaybedenlerin kim olduğunu biliyoruz, parasını TL mevduat hesaplarında tutanlar. Size “TL’ye güvenin” dediklerine bakmayın. TL mevduatta kaldığınız sürece gerçek olarak kaybedeceksiniz. Bana inanmıyorsanız TÜİK datalarına bakın. TL mevduat sahipleri son bir yılda gerçek olarak yüzde 35,5 ziyan etmişler.
Peki, ağustos ayında en yüksek gerçek getiriyi kim elde etmiş? Borsa yatırımcıları.
Borsanın her gün yeni rekorlara koştuğunu, bilhassa banka payları alanların çok yüksek getiriler elde ettiğini duyuyorsunuz. Lakin bu bilgi ile hudutlu kalırsanız borsada hesabı olan “milyonlarca” kişinin acayip paralar kazandığını düşünebilirsiniz. Lakin durum hiç de o denli değil.
Evet, borsada değerli bir yükseliş yaşanıyor ve bundan kâr elde ediliyor. Pekala, kim bu borsa yatırımcıları? Asıl parayı kimler kazanıyor?
Bu soruların cevaplarını ben de merak ettim ve dönüp Merkezi Kayıt Kuruluşu’nun (MKK) yatırımcılara ait bilgilerine bir göz attım.
MKK bilgilerine nazaran borsada hesabı olan kişi sayısı Ağustos ayında 2 milyon 637 bini geçmiş. Bu türlü bakınca oldukça bir insanın borsada parası var ve bunlar geçen ay yeterli para kazanmışlar diye düşünebilirsiniz. Lakin bilgilerin ayrıntısına baktığımız vakit işin rengi baya değişiyor.
Söz konusu datalara nazaran borsada hesabı olan fakat hesabında 1 (yazı ile “bir”) liradan az parası olan kişi sayısı 78 bin. Bunlar aslında yoklar. Parası 100 liranın altında olan diye gruplandırdığımızda ise bu sayı 602 bin bireye ulaşıyor. Borsada portföyü olduğu söylenenlerin beşte birinden fazlasının aslında borsada olmadığını söyleyebiliriz. Pekala, bu fiyatı bin liraya çıkardığımızda ne oluyor? Yatırımcı sayısı 960 bine ulaşıyor. Öbür bir tabir ile “Borsamız da şu kadar milyon yatırımcı var” denilmesine pek kulak asmayın zira söylem ettikleri sayının üçte birinin aslında borsada kayda bedel bir yatırımlarının olmadığını söyleyebiliriz. Yatırımcı sayısı olarak 3’te 1’e tekabül eden bu bireylerin portföylerinin mali büyüklüğünün oranı ise yalnızca on binde 1.
Peki, borsadaki para yüklü olarak kime ilişkin? Bu sorunun karşılığını da MKK datalarında rahatlıkla görebiliyoruz. Portföy paha bir milyon liranın üstünde olan yatırımcı sayısı (ki bunlar “nitelikli yatırımcı” olarak tanımlanıyor) yalnızca 66 bin 385. Bu kadar. Toplam yatırımcı içerisindeki hissesi yüzde iki buçuk. Fakat bunların sayıları az olmakla birlikte borsada sahip oldukları para ölçüsü epeyce yüksek.
Ağustos ayı sonu itibariyle yatırımcıların portföy pahası toplamı 1 trilyon 488 milyar lira olarak açıklandı. İşte bu paranın yüzde doksanı, öteki bir tabir ile 1 trilyon 340 milyar lirası, portföyü bir milyon liradan büyük yatırımcı olarak tanımlanan bu bireylere ilişkin. Toplam borsa yatırımcılarına oranı yüzde 2,5, fakat borsada sahip oldukları hisselerin nakdî bedeli toplamın yüzde doksanı ediyor. Hani şu TÜİK’İn “en çok borsacılar kazandı” raporu var ya; işte o raporda bahsedilen yararı sağlayanlar da bu sonlu sayıdaki yatırımcılar oldu.
Ağustos ayında borsa portföylerinin bedelinde yaşanan 264 milyar liralık artışın 253 milyar lirası, bu “nitelikli yatırımcılara” ilişkin. Aylık getiri olarak baktığımızda da bu kümede yer alanların yüzde 23,25 ile en yüksek getiriyi elde eden küme olduğu anlaşılıyor.
O yüzden size “bakın borsamız coştu, kazanan kazanana” dediklerinde dönüp bunu diyenlere “kimmiş o kazananlar” diye sormayı unutmayın. Vakit zaman söz ettiğimiz üzere, manşete takılmayın, dataların ayrıntısına bakın zira şeytan detayda batındır.
Bankada yüklü mevduatı olan kişi sayısı hudutlu, borsada çok parası olan ve son vakitlerde kazanan kişi sayısı sonlu. Bunların “kazanıyor” olmasını ülkede refahın arttığı halinde yorumlayanlara kulak asmayın.
Artmıyor.
Birgün