Sanayinin farklı kısımlarından Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Lideri Şahap Kavcıoğlu’nun ithamlarına yönelik reaksiyonlar gelmeye devam ediyor.
Bloomberg HT yayınına katılan Erdem Fayat, finansmana erişim maliyetinin yüksek olduğunu, bankaların yüzde 20 düzeylerinde kredi kullandırmadığını söyledi.
Fayat, TCMB Lideri Kavcıoğlu’nun iş dünyasında reaksiyon yaratan açıklamalarına ait yayında şu sözleri kullandı:
Sayın Kavcıoğlu’nun iki tenkidine de katılmadığımı söylemek isterim. Hiçbir endüstrici stok yapmak istemez. Zira stok yapmak çok maliyetlidir. Endüstriciler ‘Keşke eserler gelse de akış halinde daima üretim yapabilsek’ diyor. Bunun mümkün olmadığı vakitler oluyor. Bilhassa tedarik zincirindeki sorunlar, sanayicileri mecburen üretim devam edebilsin diye enflasyondan korunmak ve üretime devam etmek için stok yapmak zorunda bırakıyor. Bir stokçuluk kabahati olsa olsa toptancılarda olabilir. Onların üzerine gidilmeli.
Finansmana ulaşım maliyeti çok yüksek
Sayın Kavcıoğlu yüksek faizle kredi almayın diyor. Lakin finansmana ulaşım maliyeti çok yüksek.
Hiçbir banka yüzde 20 düzeylerinde kredi vermiyor. Bilançonuza nazaran %30-50 ortasında oranlar talep ediliyor. Bunu da nakit akışında meşakkat yaşayan firmaların kullanması gerekiyor.
Konu yalnızca bununla sonlu değil. En değerli ulaşılamayan kredi bence bilhassa ihracatçılar açısından sevk sonrası reeskont kredileridir. Uzun yıllardır çok güzel işleyen bir düzeneğe sahipti. Biz 2-3 ay vadesi olan alacağımızı Eximbank’tan iskonto ederek tahsil ederdik ve bunun da faizi çok düşüktü.
O para bize TL yollanırdı. Diyelim 100 bin euro aldınız, karşılığı TL gelirdi, doğal bir sistemdi. Mecburen Döviz borçlanırdık döviz öderdik. Ortaya fazladan bir TL çıkmazdı. Bunu alamayan endüstrici TL reeskont kredilerine başvuruyordu. Aslında onlar da fatura ile ödeniyordu.
Sanırım TCMB Lideri’nin ilettiği husus daha evvelki TL reeskont kredilerinin bankalar tarafından denetlenmemesinden kaynaklanıyor olabilir. Sanırım orda suistimaller yapılmış. Sayın Kavcıoğlu bunu yapanları da biliyoruz diyor. O firmalara kredi verilmeyebilir, bunlar engellenebilir.
Dövize erişim çok zor
Sanayicilerin işi döviz biriktirmek değildir. Biz işimizi mümkün olduğu kadar en az stok ve en az sermaye ile döndürmeye çalışırız. Zira en büyük sorun işletme sermayesini çevirebilmektir.
Bildiğiniz üzere bilhassa son devirde hammadde TL bazında en az üçe katlamış durumda. İşletmeciler şu an bu işletme maliyetleri ile ekstra bir stok yapmak istemeyecektir.
Döviz erişimi çok sıkıntı, şu an şayet döviz kredisi kullanmak isterse bir endüstrici, yüzde 12’ler üzere bir faiz ödemek zorunda.
Hiçbir endüstrici döviz riskini yüzde 12-13 ile portföyüne almak istemez, aslında onun için bilhassa döviz reeskont kredilerine gereksinimimiz var.
Dolayısıyla endüstrici uygun faiz ile döviz finansmana ulaşabilirse aslında TL reeskont kredisine de muhtaçlık olmaz, böylelikle sorgulanmasına da gerek kalmaz.