Ekonomist Uğur Gürses T24’teki yazısında TCMB’nin kapalı döviz satışları akabinde altın rezervlerini de satıp satmadığı tartışmalarına ışık tutuyor. Gürses’e nazaran çok yüklü altın satışı ile ilgili söylentiler temelsiz, hatta düşük ölçüdeki satış bile zayıf ihtimal. “Asıl problem, bu güvensizlik belirtisi söylentilerin nasıl önleneceği. Aynası bastığı paranın prestijidir, duruşudur bir merkez bankasının; itimat bununla sağlanır. Şeffaflık ve hesap verilebilirlik patikası da en büyük payandasıdır.”
Muharririn T24’teki yazsından bir kısım aşağıda:
Tam olarak ne yaşanmış olabilir?
Başta Londra piyasası olmak üzere, birçok önde gelen piyasada farklı ülkelerin merkez bankaları giderek daha fazla faal bir görünüm sergiliyorlar. Altın madeni üretimi büyük ülkelerin, altını rezerv olarak biriktiren ülkelerin, mücevher imalatı yapılan ve altın ithalatının ağır olduğu ülkelerin merkez bankaları eskisine nazaran daha faal.
Londra, altın piyasasının kalbi; çünkü LBMA bilgilerine nazaran Londra’da Britanya Merkez Bankası dahil bankaların kasa dairelerinde tutulan altın ölçüsü Nisan sonu itibariyle 9 bin 672 ton (575 milyar dolar). Bunların hatırı sayılır ölçüsü da merkez bankalarının tuttukları rezervlerin bir modülü.
Aşağıdaki tablo, WGC’nin yayımladığı rapordan. Altın rezervini en çok arttıran ve azaltan merkez bankalarının listesi.
Bankanın kendi mülkiyetindeki altın ne kadar?
Bankanın 13 Mayıs itibariyle aktifindeki altın ölçüsü 685 ton, lakin bunun 258 tonu bankalara ve Hazine’ye borç; 142 tonu zarurî karşılık olarak, 10 tonu teminat ve hür mevduat olarak, 62 tonu TL karşılığı swap olarak, 45 tonu ise Hazine’nin altını olarak borç hanesinde duruyor. Böylelikle, bankanın kendi mülkiyetindeki altın ölçüsü 427 ton olarak çıkıyor.
Bankanın altın envanteri yılsonları itibariyle yayımlanıyor. 2021 sonu bilgilerine nazaran durum şöyle:
Merkez Bankası Türkiye’deki altınları Londra’da satmış olabilir mi?
Söylentilerde kelamı geçen 400 ton altının Londra’da satılmış olması mümkün değil. Bloomberg’in haberinde de satılan ölçüden da 400 tondan da bahsedilmiyor. Lakin söylenti bu türlü bir haber varmış üzere yayılıyor.
Ayrıyeten, fizikî olarak Londra’da olmayan bir altın varlığının spot piyasada satılması mümkün değil. Spot piyasada teslimatlar çoğunlukla Londra’da (Loco London) yapılıyor. Bankanın da esasen Londra’da Britanya Merkez Bankası’nda 117 ton altını var. Bunun da yaklaşık 40 tonu kendi mülkiyetinde değil.
400 ton altın satılmış olabilir mi?
400 ton altının satılması piyasayı temelden sallar. Londra piyasasında 10-15 ton altın satışı bile piyasada hissedilir. Piyasa özelliğini bilmeyenler için komplo kıssası.
WGC bilgilerine nazaran, Nisan ayında borsalar dışındaki ikinci el piyasada (OTC) günlük süreç hacmi 72.7 milyar dolar. Yani kabaca 1200 ton altın demek. Muhakkak bir anda bunun yüzde 1’ini bile satmak fiyatı çok düşüreceği üzere, kimin sattığı bile konuşulur. 400 ton altın demek 23 milyar dolarlık altın demektir ki piyasa fiyatının 1 dolar değil, çok daha fazlasını sarsardı; 3 güne yayılarak bile satılmış olması mümkün değil.
Asıl kıssa, altın piyasasında merkez bankalarının giderek çok daha faal hale geldiğidir. Burada da akla birinci TCMB’nin gelmesi uzak ihtimal olmalıydı.
T24