Nasıl başlık ancak? Espriyi anladınız mı? Anlamayanlar için biraz açayım başlığı: Sıkı idare = mali sıkılaştırma. Valla, böbürlenmek üzere olacak ancak, bu türlü ince mizah soslu derin finansal tahlili bir tek ParaAnaliz’de bulabilirsiniz. Zira, ParaAnaliz müellif ve editörleri bu işi para için yapmıyor. Bizim hobimiz bu. Biz “hit almakla” “hit olmak” ortasındaki farkı da biliriz, haa… Er yahut dişi-kişi vardır, bir magazin haber patlatır, 30 bin hit alır, fakat sonraki gün kimse ismini hatırlamaz. Biz bir tahlil yaparız, 300 kişi okur, fakat ismimiz ve bulgularımız tarihe altın harflerle kazınır.
Evet, FÖŞ bu sabah yüksek testesteron-adrenalin-endorfin kokteylini tattı, keyfi olağanüstü yerinde ve sabahın birinci kahve-Irish Cream’i eşliğinde mevzuya baltayla daldı. Fed Lideri Powell Cuma akşam Caksın’ın Deliğinde yaptığı 10 dakikalık konuşmayla finans piyasalarında 20 yıllık ölçüsüz risk alıp ziyan ettiğinde kamuya ödetme devrini kapattı. O denli bir yirmi yıl yaşadık ki, fon idaresinde temel tahlilin, sağduyunun ve risk-getiri ortasındaki ince dengeyi bulma sanatının esamesi okunmadı. Fed, AMB, BoE ve tabikim BoJ tonlarca para basmak zorunda kaldı, piyasa kendini köpekbalığı zanneden bir kadro kifayetsiz muhteris fon yöneticilerine kaldı.
Cuma akşamı, Greenspan’ın 2000 dot.com krizine deva bulmak emeliyle başlattığı, Bernanke’nin 2007 Büyük Finansal Krizi durdurmak için zarurî olarak sürdürdüğü sıfır faiz-bol para periyodu bitti.
Ne diyor Powell?
- Enflasyon bir numaralı ve uzun soluklu tehlike.
- Artık tek vazifemiz enflasyon canavarını inine sokmak.
- Birkaç ay enflasyon bilgileri gerileme gösterse dahi, aldanmayacağız. Çekirdek %2’ye inip oradan üst çıkamayacak kadar gücünü yitirinceye kadar vuracağız başına sıkı para siyaseti ile.
- Vereceğimiz ziyanı biliyoruz ve bedel ödemeye de hazırız. ABD iktisadı uzun mühlet potansiyelin altında büyür, işsizlik artar.
Powell, 10 dakikada yazın S&P500’te %14 ralliye münasebet olan , “Fed nasıl olsa resesyona dayanamaz, tekrar para basar” ve “Bu enflasyon gerilemeye başladı bile, seneye %2’ye düşer, Fed de nakdî sıkılaştırmadan vazgeçer” umutlarını lağım çukuruna attı. İşte bu türlü, ben Fed’mi iri ve kıllı severim.
Fed EN AZ 2023 sonuna kadar faiz artırımlarını sürdürecek. Rafael Bostic’e nazaran fed funds oranı (ABD siyaset faizi) %4.5’a kadar yükselebilir. Esther George, Loretta Mesters, Patrick Harker, hepsi fed funds oranının EN AZ %3.5 olması gerektiğini, %4’e yükselebileceğini VE UZUN MÜDDET o seviyede kalması mümkünlüğünün altını çizdiler. (Bu ortada, yukarda saydığım şahsiyetler FOMC üyeleri olup, yalnızca FÖŞ’ün ABD para siyaseti konusundaki engin bilgisini pazarlamak maksadıyla maşa olarak kullanıldı). Yani, önümüzdeki 1 yılda Fed 100-150 baz puan ortasında ek faiz artırımı yapacak.
Durun, daha bitmedi. Powell ve başka FOMC üyeleri kurnazca bilanço daraltmadan bahsetmiyor, nasıl olsa finans basını da sormuyor. Ancak, odada nara atan fil asıl o. Bu bahiste birkaç yeni araştırma okudum, Fed bilançosunda her $2.1 trilyon daralma 240 baz puan faiz artışına muadil olabilir. Fed Eylül 2022-2023 sonu ortasında $1.7 trilyon civarında dolar emecek para piyasasından…. Yani, 200 baz puan civarında ek sıkılaştırma yapacak….
Fed bu planından vazgeçebilir mi? Resesyon Fed’in planını etkilemez. Bence Rusya ve Çin’in ekonomik sorunları ve yaratabilecekleri jeo-politik şoklar da yol haritasında öngörüldü. Lakin yeni bir finansal kriz oyun planını değiştirir elbette. Ancak Gelişmiş Ülkelerin mali sıkılaştırma evresinde finansal krize gireceğine dair kâfi delil görmüyorum. Ticari bankalar likit ve epeyce yüksek sermaye oranına sahip. Fon varlıkları ortasında da nakit oranı tarih olarak yüksek sayılacak %4 civarında. Fonlar aslında kriptolar ve Gelişmekte Olan Ülke (GOÜ, Piyasalar = GOP) varlıklarını satıyorlardı. Tahminen kaldıraçlı paketlenmiş krediler (Leveraged Buy-Out Loans), private equity (şirketlere kapalı devre finansman sağlama) üzere esoterik piyasalarda balonlar sönebilir, lakin bunların sistemin geneline yayılacak kadar büyük olmadığı kanaatindeyim.
Öte yanda GOÜ’lerde temerrütler artacak. Hoşluğu, zarafeti ve eşsiz dehasıyla takdirimi kazanan IMF Baş Ekonomisti Sevgili Gita Gopinath söylüyor bunu. Bu ortada mevzuyla sıfır alakası olsa da, makaleye iki Gita fotosu eklemeden duramadım–Tanrı sahibine bağışlasın.
Fed’in şahin para siyasetinin küresel ekonomiyi yıl sonunda resesyona sokması kesin. Ama, bu ödenmesi gereken bir bedel. Resesyon 2023 yılında yerini yavaş büyüme & inatçı enflasyon kombinine bırakır. 2024’te ise iki senaryo çıkar karşımıza. Birincisi ve daha yüksek olasılığa sahip olan, maksada yakınsayan enflasyon ve sönen varlık-emtia balonları eşliğinde yeni ve uzun soluklu bir toparlanma periyodu. İkincisinde, Dolar Endeksi bilanço daraltma sürecinin tesiriyle tahminen de 4-5 yıl sürecek bir boğa trendine girmiştir, Türkiye de dahil, hatta başta olmak üzere, GOÜ’ler sapır sapır dökülmeye başlar. Küresel iktisat tahminen 10 yıl kaybeder.
2023-2024 senaryolarıma fazla prestij etmeyin. Bunlar süreksiz mahiyette. Ukrayna Savaşı’nın küresel arza yansımasından, Beijing’in sönen konut balonuna deva arayışları ve iklim değişikliğinin gitgide artabilecek ekonomik hasarına kadar bir dizi kıymetli değişkenin alacağı biçimi lakin kış aylarında görürüz.
Fakat, bu sene piyasalarda neler olacağını nerdeyse %90 katiyetle paylaşabilirim:
- S&P500 önderliğinde tüm borsalarda ayı pazarı. Avrupa payları ve bizim BİST trendin aksine seyir izleyebilir.
- GOP’tan ağır para kaçışı.
- Dolar Endeksi 115’e kadar yükselebilir, Euro/dolar 0.95, ABD 10 yıl vadeli DİBS getirisi %3.5-3.75 ortasına oturabilir.
- Altın ve kripto yılı kapattı.
- Brent $100/varile oturabilir, lakin İran’la nükleer silahsızlanma muahedesi imzalanırsa, $70-80/varil daha gerçekçi.
Pazartesi sabahını iple çekiyorum. Her gün düzinelerce fon yöneticisinin işten atıldığını, camdan uçarak hayata vedaları keyifle izleyeceğim.
FÖŞünüz
Basında hakkımda çıkan haber ve yorumlar bu linkte
FÖŞ uyardı: Türkiye, Tekrar Yaptırım Tehdidi Altında!
FÖŞ yazdı: El parasıyla seçim gerdeğine girmek