TCMB faiz indirimi sonrası TL ticari kredileri sınırlayan yeni makroihtiyati önlemler açıkladı. TCMB 18 Ağustos tarihli son PPK toplantısında, iktisadi faaliyette ivme kaybına işaret ederek, sanayi üretiminde yakalanan ivmenin ve istihdamdaki artış trendinin sürdürülmesi maksadıyla siyaset faizini 100 baz puanlık bir indirimle %13,0 çekmişti. TCMB bunun akabinde, daha evvel belirlediği selektif alanlar (KOBİ kredileri, esnaf kredileri, ihracat ve yatırım kredileri, ziraî krediler, v.s.) dışında kalan TL ticari kredi büyümesine ve faizlerine sınırlama getiren yeni makroihtiyati önlemler açıkladı.
TCMB’nin son adımları selektif krediler ve tüketici kredilerinde büyüme eğilimini yansıtıyor olabilir. TCMB, makroihtiyati önlemlerle, TL ticari kredi büyümesini ve potansiyel döviz talebini sonlandırmayı hedeflemeye devam ediyor. Bununla bir arada, TCMB’nin ekonomik aktivitedeki ivme kaybına atıfta bulunarak faiz indirimine gitmesi, daha evvelden belirlediği selektif krediler ve tüketici kredilerini sınırlamalardan muaf tutması ve TL ticari kredi faizlerinde üst hudutlar belirlemesi, iktisat idaresinin yeni bir kredi genişlemesi (parasal genişleme) eğiliminde olabileceğini çağrıştırıyor. Buna rağmen, özel bankaların ticari kredi vermede daha seçici davranabileceğini ve bunun gerçek bölümün işletme sermayesi emelli nakit bulmasını zorlaştırabileceğini düşünmekteyiz. Bununla bir arada, bu süreçte kamu bankalarının selektif krediler ve tüketici kredileri tarafında takınacakları tavrın, kur, enflasyon ve büyüme üzerinde daha belirleyici olabileceğini düşünüyoruz. Bu bakımdan, önümüzdeki haftalarda bilhassa kamu bankaları kanalıyla kredi büyümesinde bir ivmelenme olup olmayacağı ve de TCMB’nin faiz indirimlerine devam edip etmeyeceği yakından takip edilmeli.
Yeni düzenlemeler (kısa vadede) büyümeye takviye verebilir, fakat TL’de artan kıymet kayıplarıyla bir arada, enflasyonda da daha yüksek bir patika görülebilir. Bu türlü bir kredi genişlemesi (parasal genişleme) olması GSYH büyümesine kısa vadede dayanak verebilir. Güçlü turizm gelirleri ve Rusya kaynaklı sermaye girişleri de tekrar kısa vadede TL üzerinde bedel kaybı baskısını sonlandırılabilir. Fakat, yeni bir mali genişleme süreci yaşanması durumunda TL üzerinde paha kaybı baskılarının önümüzdeki aylarda güçlenebileceğini düşünüyoruz. Bu tıpkı vakitte enflasyonda daha yüksek bir patika görülmesine yol açacaktır.
26 Temmuz tarihinde yayınladığımız “Küresel piyasalardaki resesyon fiyatlaması Türkiye’yi nasıl etkileyecek?” başlıklı strateji raporumuzda iki farklı senaryoya yer vermiştik. Birinci senaryoda enflasyona endeksli borçlanma aracı (ya da benzeri) bir eser ihracı ve piyasa faizlerinde (mevduat ve kredi faizleri) yükselişlerle TL’deki kıymet kaybı baskısının sınırlandığı bir çerçeveyi baz almıştık. Lakin, son atılan adımlarla yeni bir nakdî genişleme konusundaki sinyaller ve kredi faizlerinde görülebilecek potansiyel düşüşler, bu senaryonun gerçekleşme mümkünlüğünü azaltmış durumda. Buna nazaran, baz senaryomuzu ilgili raporda yer verdiğimiz ikinci senaryoya yaklaştırıyoruz.
İlerleyen süreçte “sert yavaşlama” riskinin arttığını düşünüyoruz. Üstte genel çerçevesini çizdiğimiz yeni makro senaryomuzda sene sonu $/TL öngörümüzü (varsayımımızı) 18,75’ten 20,50’ye yükseltiyoruz. Buna bağlı olarak da mevcuttaki %71,5’lik TÜFE enflasyonu iddiamızı %77,0’ye yükseltiyoruz. Bu varsayımı yaparken, Brent petrolün varil fiyatını 2022 sonu için 95 $ olarak varsaydığımızı belirtelim. Brent petrol fiyatının tekrar örneğin 115-120 $ civarlarına yükselmesi halinde TÜFE enflasyonu sene sonunda %80’in üzerinde de kalabilir. Üstte da belirttiğimiz üzere, kamu bankaları kanalıyla selektif kredilerde ve tüketici kredilerinde bir genişlemeye gidilmesi kısa vadede büyümeyi destekleyebilir. Fiyatların yükseleceği beklentisiyle talebin daima olarak öne çekilmesi de büyümeyi destekleyen öteki bir öge olarak çalışıyor. Buna nazaran, mevcutta %4,0 düzeyindeki 2022 yılı GSYH büyüme iddiamızı %4,7’ye revize ediyoruz. Fakat bu durumda GSYH büyümesinde ileride oluşabilecek «ani duruş» riskinin çok daha güçlendiğini de belirtelim. Vakit içinde bankaların kredi verme iştahında azalma olabileceği istikametindeki beklentimiz de da bu ihtimale takviye veriyor.