Avusturya’nın başşehri Viyana’da Kapsamlı Ortak Aksiyon Planı (KOEP) olarak isimlendirilen İran nükleer mutabakatının yine tam ve eksiksiz olarak hayata geçirilmesi için sürdürülen görüşmelere verilen yaklaşık 5 aylık ortanın akabinde taraflar, müzakereler için yine bir ortaya geldi.
Avrupa Birliği (AB) Dış Bağlar ve Güvenlik Siyaseti Yüksek Temsilcisi ismine AB Dış Münasebetler Servisi Genel Sekreter Yardımcısı ve Siyasi Yöneticisi Enrique Mora’nın başkanlığında sürdürülen müzakerelerin birinci gününde ikili görüşmeler gerçekleştirildi.
Mora, İran Dışişleri Bakan Yardımcısı ve Başmüzakereci Ali Bakıri ve Rusya’nın Birleşmiş Milletler (BM) Viyana Ofisi Nezdinde Daimi Temsilcisi Büyükelçi Mikhail Ulyanov ile görüştü.
İkili görüşmeler kapsamında Rus Büyükelçi Ulyanov, Bakıri ile bir ortaya geldi. Ulyanov, Twitter’dan yaptığı açıklamada, Bakıri ile sonuncu muahedeye ait tahlile kavuşturulması gereken meselelerin aşılması için yol ve prosedürleri ele alan yapan bir görüşme yaptıklarını tabir etti.
Ulyanov, Siyasi Yönetici Mora ile yaptığı görüşmeye ait de KOEP’in tekrar hayata geçirilmesi için atılması gereken adımların konuşulduğunu kaydetti.
AB Dış Alakalar Servisinden rastgele bir açıklama yapılmazken, görüşmelere Çin heyeti de katıldı.
İran ile nükleer müzakereler
İran ile 2015’te imzalanan nükleer mutabakatın tekrar tam manasıyla uygulanmasını sağlama ve ABD’nin muahedeye dönüşünün ele alındığı nükleer görüşmeler, Nisan 2021’den bu yana aralıklarla Viyana’da yapılıyor.
Viyana’da Rusya, Çin, Almanya, Fransa, İngiltere ve İran’dan üst seviye temsilcilerin iştirakiyle yapılan müzakerelere eski ABD Lideri Donald Trump periyodunda 2018’de muahededen tek taraflı çekilen Washington, AB aracılığıyla dolaylı iştirak sağlıyor.
Washington, Tahran’ın mutabakattaki taahhütlerine geri dönmesini isterken, İran nükleer muahededen ayrılan taraf olarak öncelikle ABD’nin muahedeye dönerek tüm yaptırımları kaldırmasını ve mutabakattan tekrar ayrılmayacağına dair garanti vermesini talep ediyor.
Taraflar son olarak Mart 2022’de toplanmış, AB Dış Bağlantılar ve Güvenlik Siyaseti Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, “dış etkenler” nedeniyle görüşmelere orta verildiğini duyurmuştu.
Borrell’in 25 Haziran’daki Tahran ziyaretinde, ABD ile İran ortasında AB aracılığıyla yapılan dolaylı görüşmelerin Doha’da sürdürülmesine karar verilmişti. 29 Haziran’da yapılan görüşmelerde de ilerleme sağlanamadığı açıklanmıştı.
AB Dış Alakalar ve Güvenlik Siyaseti Yüksek Temsilcisi Borrell, 20 Temmuz’da İran ile ABD ortasındaki uyuşmazlığı çözmek için taraflara yeni bir taslak metin sunduğunu duyurmuştu. Tahran ve Washington idareleri de AB’nin sunduğu yeni tahlil tekliflerini olumlu karşıladıklarını açıklamıştı.