İstanbul Üniversitesi Beyazıt Yerleşkesi’nde düzenlenen kongrede 4 oturum yapıldı. 12 farklı hususun ele alındığı oturumların akabinde kongrenin sonuç bildirgesi açıklandı.
Farklı kültür ve coğrafyalarda kamusal yerin bayanın varoluşsal tansiyonlar yaşadığı bir alan olduğu belirtilen bildirgede, bayanların 1980 sonrası Türkiye koşullarında özel yerle kamusal alan ortasındaki hududu sivil toplum kuruluşları eliyle yine düzenlediklerinin görüldüğü anlatıldı.
28 Şubat periyodunda başörtü yasağı nedeniyle yer kaybına maruz kalan bayanların yaşadıkları zorluklar, ayrımcılıklar, hak ihlalleri ve bu zorlukların hayatlarına nasıl yansıdığı hakkındaki çalışmalar şimdi yapılabilmekle bir arada, karşılaşılan tabloda birbirinden farklı tecrübelerin göze çarptığı kaydedildi. Açıklamada, şu sözlere yer verildi:
“Evin cinsiyeti bayan olarak algılanmaya devam etse de çalışma hayatı ve şartlar kimi vakit öteki iş kısımlarını de ortaya çıkarmıştır. Erkeklerin kendi konut ve aileleriyle ilgilenmelerinin ‘erkeklik’ vurgusu ve tarifi üzerinden önemli toplumsal baskı ve tenkitlere neden olmasının yanı sıra şaşkınlık ve abartılı bir hayranlıkla karşılandığı görülmektedir. Meskende çocuk bakan baba, toplumda çocuk bakanların büyük çoğunlukla bayanlar olması nedeniyle yardım ve dayanışma ağlarından uzak kalmakta, dayanak alamamaktadır. Bu üzere zorluklara ek olarak, erkeğin bakım ve mesken işi konusunda daha özgür bir alana sahip olduğu, erkeklerden çocuk bakımı ve konut işi konusunda fazla bir beklenti olmadığı için yaptığı işlerin daha az eleştirildiği görülmektedir.”
Kent yeri açısından ötekileştirilen ve yalnızlaşan Suriyeli göçmen bayanların konuta sıkışmak zorunda kaldığı lisana getirilen bildiride, sanal bir yer olarak medyada ise Suriyeli bayanların fuhuş, şiddet, mevt cürmü ile ilgili mevzularla ilişkilendirilmekte ya da sırf eş ve anne olarak görülüp mağduriyet kavramlarıyla ön plana çıkarıldığı aktarıldı.
Güney Kore kökenli bir pop müzik tipi olan K-Pop’un bilhassa genç bayanlar için bir faillik kaynağı ve kendini tabir biçimi haline geldiği belirtilirken, K-Pop fandomunun ve fan alanlarının bilhassa genç bayanların güçlü hissedecekleri, kendilerini rahatça söz edebilecekleri alanlara duyulan gereksinimin aciliyetini yansıttığı kaydedildi.
Cami ve mescitlerin Hz. Muhammed periyodu işlevselliğini yine kazanması beklendiğinin altı çizilen bildirgede, mescitlerin bayan ve erkeğin birebir halde faydalanabildikleri bir yer olarak geleceğe aktarılabilmesi üzerinde düşünülmesi ve tahliller üretilmesi gerektiği vurgulandı. Bildirgede, özetle şu hususlar yer aldı:
“Kadın ve yer ilgisi birden fazla kere karşımıza hiyerarşik bir düzlemin kesimi olarak çıkmaktadır. Örneğin bizatihi edebiyat tarihi kurgulanırken kullanılan kavramlar, sözler kendi içinde hiyerarşi oluşturmakta ve edebiyat tarihleri hiyerarşik mekan olarak düzenlenmektedir. Piramidal dizilişin vücut üzerindeki tezahüründe aklın erkekle, cinselliğin bayanla özdeşleşmesine ait şuur dışı çağrışımların izlerini taşıdığı da söylenebilir. Osmanlı’da çoklukla harem içinde kaldığı düşünülen valide sultanlar ve hanedan hanımları bilhassa imparatorluğun son periyotlarında yapmış oldukları ekonomik yardımların yanı sıra cemiyetler ismine düzenlenmiş olan tertiplere da katılmışlardır. İslam toplumunun bir modülü olan Endülüslü bayanların yerle bağlantısına bakıldığında ise erkek hâkim devlet yönetiminde, onlarla bir ortada bulundukları ve kritik misyonlar üstlendikleri, ilim tahsili, çalışma hayatı, toplumsal ilgiler üzere hayatın farklı boyutlarında aktif oldukları, birçok toplumsal yeri erkeklerle ortak kullandıkları görülebilmektedir. Minyatürlerde hiç göremediğimiz bayanların bizi rahatsız etmemesi, orada bir bayan varmış üzere davranılması, minyatürün daha fazla bayansız bir alan olarak algılanmasıyla ilgilidir. Bayanın kendini göremediği yerleri içselleştirirken, hem metinlere hem fotoğraflara hem de kendisine yabancılaştığı argüman edilebilir. Bu yabancılaşmanın bir diğer sonucu da bayanın içinde bulunduğu toplumda ‘gerçek’ bir varlığa sahip olmamasıdır.”