Rusya, Avrupa’ya giden ana tedarik boru sınırlarından birinin süresiz olarak kapalı kalacağını açıkladı. Halihazırda rekor yüksek fiyatlar ile boğuşan Avrupalı gaz alıcılarını yeni zorlukların beklediği aşikâr. Ukrayna Devlet Lideri Zelenskiy, Avrupalılara, Rusya’nın ülkesine yönelik saldırısının Moskova’nın petrol ve gaz ihracatında kesintiye yol açması nedeniyle şiddetli bir kış beklemeleri gerektiğini söyledi.
Şubat ayında Ukrayna’yı işgali öncesinde ve sonrasında Rusya’dan gelen düşük gaz akışı, Avrupa fiyatlarını yıl sona nazaran yaklaşık %400 oranında artırırken, elektrik maliyetlerinin de yükselmesine neden oldu. Aralık ayının sonunda 65 Euro/MWh saat civarında olan Hollanda’da gösterge niteliğindeki TTF gaz fiyatları, Ağustos sonunda 330 Euro/MWh düzeyine yükselmişti. Rusya’nın devlet denetimindeki güç devi Gazprom, son duraklamanın akabinde akışları %20’de yine başlatacağı yönündeki beklenti ile 26 Ağustos’taki rekor yüksek düzeyden yaklaşık %40 gerileyerek Cuma gününü 190 Euro/MWh düzeyinden kapattı.
Bu ortada, AB bakanları, Rusya’nın bloğa gaz dağıtımını durdurmasının akabinde, Avrupa sanayisini zorlayan ve hane halkı faturalarını yükselten gaz ve elektrik fiyatlarındaki artışa karşılık vermek için blok çapında acil tedbirleri görüşmek üzere 9 Eylül’de toplanacak. Otoriteler tavan fiyat üzere fevkalâde durum tedbirleri almaya hazırlanırken, TTF’nin yeni haftanın birinci süreçlerin nasıl bir seyir izleyeceğini merak ediyoruz.
Avrupa, Rusya’yı, Ukrayna ihtilafından kaynaklanan sorun yüzünden Batı ile “ekonomik savaş” olarak güç kaynaklarını ‘silah’ olarak kullanmakla suçlarken, Moskova, arz kesintileri için Batı’nın yaptırımlarını ve teknik problemleri ön plana sürüyor. Baltık Denizi’nin altından Almanya’ya uzanan Kuzey Akımı boru sınırı (Nord Stream) artık ‘No’ Stream olarak da okunabilir, tarihi olarak Rusya’dan Avrupa’ya ihraç edilen gazın yaklaşık üçte birini sağlıyordu, fakat geçen hafta bakım nedeniyle akışlar durdurulmadan evvel zati kapasitenin yalnızca %20’si ile çalıştığının da altını çizelim.
Avrupan bir tarafta rekor seviyede enflasyon ile boğuşurken, Rusya’nın gaz silahını çekmesi akabinde baş gösteren sakinlik riski ile ortak para ünitesi EUR’nun son 2 haftadır peş peşe ‘parite’ düzeyinin altında kapanış yapması da dikkatlerden kaçmadı. Sene başı gerek EUR gerekse de GBP ile ilgili olumlu yorumlarımızı, Ukrayna krizi sonrası terk etmemiz akabinde hala daha her iki para ünitesi için de -doların harika güçlü seyrini de dikkate alarak- riski aşağı istikametli görmeye devam ediyoruz.
EUR haftanın birinci süreçlerinde 0,99 düzeyini aşağı istikametli zorlarken, GBP 1,1450 düzeyine kadar geriledi. Teknik bir bakış açısıyla, EUR’da 0,87 ; GBP’de ise covid devrinde test edilen 35 yılın tabanı olan 1,1410 sonrası aşağı istikametli seyrin daha da ivme kazanabileceğini göz arkası etmiyoruz. Bu ortada, doların piyasa kuru olan DYX’nin de yeni haftayı 110 düzeyinin çabucak kıyısından karşıladığını not edelim. 109,3 düzeyinin üzerini dolar açısında ‘tehlikeli’ sular olarak görerek daha da üst potansiyele ihtimal tanıyoruz.
Doların güçlü seyri ve FED’den bu ay da beklenen 75 baz puanlık faiz artışının tansiyonunu en uygun elinde tutan 2 yıl vadeli gösterge niteliğinde ABD devlet tahvilin getirisi %3,5 düzeyinin eteğinde ve neredeyse son 15 yılın tepesine süreç görüyor. 10 yıllık devlet tahvilinin getirisinin %3,2 olduğu düşünülürse, piyasalar FED’in agresif duruşunun bir süre daha devam edeceğini fiyatlıyor.
Doların getirisi ile zıt korelasyona sahip değerli madenler son haftalarda sevimsiz bir seyir izliyor. Örneğin altının ons fiyatı 3 hafta evvel 1,800 dolar düzeyinin üzerine yükselmesi akabinde haftayı 1,711 dolar düzeyinden tamamladı. Teknik mânâda aşağıda 1,695 dolar düzeyine azami dikkat etmek gerekiyor. Benzeri bir formda, gümüşün de ons fiyatı 20,80 dolar düzeyinde bulunan değerli teknik düzeyinden kırmızı kart görmesi sonrasında haftayı 18 dolardan tamamladı. Kripto para cenahında ise amiral gemi Bitcoin haftalardır 20bin dolar düzeyinin etrafında dolanırken, 28,800 dolar düzeyi geçilmeden risk aşağı taraflı görünmeye devam ediyoruz (daha da aşağıda 19bin dolar düzeyine dikkat etmek gerekiyor).
İçeride ise USDTRY kuru kamunun dayanağı ile bebek adımları ile de olsa kuzeye ilerlemeye devam ediyor. Haftayı 18,20 düzeyinin kıyısında kapatan kurda risk üst taraflı görünmeye devam ediyor. Cuma günü Ticaret Bakanlığı tarafından açıklanan dış ticaret datalarına nazaran, Ağustos ayında dış ticaret açığı birinci sefer 11 milyar doların üzerinde gerçekleşti. Açığı fonlamak için de dolar talebinin devam etmesini olağan karşılamak gerekiyor.
Bu ortada 2023-25 yıllarını kapsayan Orta Vadeli Program (OVP) dün Resmî Gazete’de yayımlandı. OVP datalarına de eski üzere kıymet verilmediğini not etmek gerekiyor. 2022 yılı için enflasyon %9,8 düzeyinden %65 düzeyine revize edildi.
Borsa cephesinde enflasyondan kaçan yurtiçi yatırımcıların sığındığı ana endeks haftayı 3,222 puan düzeyinden tamamladı. Son haftalarda yükselişe dayanak veren yabancı yatırımcıların, cuma günü TCMB tarafından açıklanan menkul değer istatistiklerine nazaran alımları sürat kesmiş! 26 Ağustos ile biten haftada, yabancı yatırımcı 32 milyon dolar pay senedi satmış (Ağustos ayının birinci 3 haftasında ise 724 milyon dolar bedelinde pay senedi aldıklarını hatırlatalım).
Her ayın birinci Cuması ABD’de açıklanan resmî istihdam raporu, Ağustos ayında tarım dışı dalda beklenenden daha güçlü işe alımlara işaret etmesinin akabinde ABD borsaları haftanın son iş gününe keskin bir yükselişle başladı. Lâkin, en büyük 500 şirketin süreç gördüğü S&P500 endeksi, Cuma günü ABD istihdam raporundan elde edilen erken kazanımları, işgücü piyasasının gevşemeye başlayabileceğini gösteren işsizlik oranı ve Avrupa’da patlak veren gaz krizi kaygılarına paralel koruyamayarak %1,1 düştü. Haftayı %3,3 kayıpla kapatan S&P500 endeksi, Ağustos ortasından bu yana %9 geriledi. Bu süreçte, FED Lideri Powell’ın merkez bankasının enflasyona karşı kararlı çabasının ekonomik ‘acıya’ yol açabileceği konusunda uyarmasının akabinde yaz toparlanmasını da kısmen aksine çevirmiş oldu.
Yeni gün ve hafta başında Asya piyasalarında karmaşık bir seyir hâkim. Çin’de açıklanan PMI verisi (büyümenin öncü göstergesi) Ağustos ayında 55 düzeyine gerilerken (Temmuz 55,5) iş inancı dokuz ayın en yüksek düzeyine yükseldi. Bugün piyasaların gündemi epey ağır görünüyor. Birinci olarak TÜİK, TSİ10:00’da Ağustos ayı enflasyon sayılarını açıklayacak (beklenti %81,5). Bugün ayrıyeten İngiltere’de yeni başbakan açıklanıyor: Dışişleri Bakanı Truss konservatif partinin yeni başbakanı olacağına kesin gözüyle bakılıyor. Bugün ABD piyasaları tatil nedeniyle kapalı pozisyonda olacak. Hafta genelinde ise Perşembe günü ECB’nin faiz kararı yakından takip edilecek.
iktisatbank.com